Són phân: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách phòng điều trị bệnh

Tìm hiểu chung về són phân

Són phân, còn gọi là tiêu chảy không tự chủ, là tình trạng không thể kiểm soát được việc bài tiết phân ra khỏi cơ thể. Đây là một vấn đề sức khỏe có thể gây ra nhiều khó khăn và xấu hổ cho người mắc phải. Việc hiểu rõ về són phân, nguyên nhân, triệu chứng và các phương pháp điều trị có thể giúp cải thiện chất lượng cuộc sống cho những người bị ảnh hưởng.

Triệu chứng

Bình thường, són phân không gây ra các triệu chứng cụ thể. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, người bệnh có thể trải qua những dấu hiệu sau:

1. Đau ở vùng hậu môn.

2. Huyết trắng hoặc máu trong phân.

3. Sưng tĩnh mạch hậu môn.

4. Ngứa và kích ứng vùng hậu môn.

5. Đau khi đi đại tiện.

Nếu bạn gặp bất kỳ triệu chứng nào trên, bạn nên thăm khám bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời.

Khi nào cần gặp bác sĩ

Khi bị són phân, bạn cần gặp bác sĩ nếu có những triệu chứng sau đây:

1. Són phân kéo dài, không giảm sau vài ngày các biện pháp tự điều trị như uống nhiều nước, ăn chế độ ăn giàu chất xơ.
2. Són phân đi kèm cảm giác mệt mỏi, buồn nôn, đau bụng mạn tính.
3. Són phân được kèm theo các triệu chứng như sốt, nôn mửa, tiêu chảy cục bộ hoặc máu trong phân.
4. Nặng hơn, són phân có thể là dấu hiệu của một vấn đề nghiêm trọng như viêm ruột, viêm đại tràng hoặc khối u ở ruột.

Khi gặp những dấu hiệu trên, bạn cần thăm khám và tư vấn cụ thể từ bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Nguyên nhân

Tổn thương cơ vòng hậu môn:

• • Cơ vòng hậu môn là cơ bắp xung quanh hậu môn giúp kiểm soát việc bài tiết phân. Tổn thương cơ vòng hậu môn, thường do chấn thương, phẫu thuật, hoặc sinh nở, có thể dẫn đến són phân.

Chấn thương vùng chậu:

• • Các chấn thương nghiêm trọng ở vùng chậu có thể ảnh hưởng đến các dây thần kinh và cơ bắp kiểm soát việc bài tiết phân.

Hẹp hậu môn hoặc trực tràng:

• • Các bệnh lý gây hẹp hậu môn hoặc trực tràng như polyp, khối u, hoặc viêm nhiễm có thể làm giảm khả năng kiểm soát phân.

Tiêu chảy mãn tính:

• • Tiêu chảy mãn tính có thể làm giảm khả năng kiểm soát phân, do sự kích thích liên tục và tình trạng viêm nhiễm.

Táo bón mãn tính:

• • Táo bón lâu ngày có thể làm giảm độ đàn hồi của trực tràng và cơ vòng hậu môn, dẫn đến khó kiểm soát khi phân rắn bị đẩy ra.

Nguy cơ

Ai đang sinh sống hoặc làm việc trong môi trường ô nhiễm, như trong các nhà máy chế biến hóa chất, cơ sở sản xuất phân bón, nhà máy chế biến chất thải,… có nguy cơ mắc phải són phân. Đặc biệt, người lao động tiếp xúc trực tiếp với các hóa chất độc hại cũng nằm trong nhóm nguy cơ cao.

– Tiếp xúc thường xuyên với phân động vật hoặc phân gia súc, chăn nuôi
– Ở trong môi trường ô nhiễm, có nhiều vi khuẩn gây bệnh
– Sử dụng nguồn nước hoặc thực phẩm bị ô nhiễm bởi phân động vật
– Thiếu vệ sinh cá nhân, không đeo khẩu trang khi làm việc với phân động vật

Phương pháp chuẩn đoán & điều trị

Phương pháp chuẩn đoán và xét nghiệm

Để chẩn đoán són phân, bác sĩ thường thực hiện các bước sau:

1. Hỏi bệnh sử: Bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng, tần suất xảy ra són phân, các yếu tố khởi phát và tiền sử y tế cá nhân cũng như gia đình.
2. Khám lâm sàng: Khám trực tràng để kiểm tra cơ vòng hậu môn và các bất thường khác. Điều này có thể bao gồm kiểm tra cảm giác và sức mạnh của cơ bắp.
3. Xét nghiệm phân: Để kiểm tra sự hiện diện của máu, nhiễm trùng hoặc các bất thường khác trong phân.
4. Nội soi đại tràng: Để kiểm tra bên trong đại tràng và trực tràng, tìm kiếm các vấn đề như viêm nhiễm, khối u, hoặc polyp.
5. Xét nghiệm chức năng hậu môn – trực tràng:
   • Đo áp lực hậu môn (manometry): Để đo áp lực của cơ vòng hậu môn.
   • Siêu âm hậu môn (endosonography): Để tạo hình ảnh chi tiết của cơ vòng hậu môn.
   • X-quang đại tràng (defecography): Để đánh giá chức năng bài tiết của trực tràng và cơ vòng hậu môn trong khi đi vệ sinh.
6. MRI hoặc CT scan: Để tạo hình ảnh chi tiết của khu vực trực tràng và hậu môn, giúp phát hiện bất thường.

Điều trị

Tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của són phân, các phương pháp điều trị có thể bao gồm:

1. Thay đổi chế độ ăn uống:
   • Tăng cường chất xơ: Giúp làm mềm phân và giảm táo bón.
   • Uống nhiều nước: Giúp duy trì độ ẩm và làm mềm phân.
2. Thuốc:
   • Thuốc nhuận tràng: Để điều trị táo bón.
   • Thuốc chống tiêu chảy: Như loperamide để giảm tiêu chảy.
3. Bài tập cơ bắp:
   • Bài tập Kegel: Giúp tăng cường cơ vòng hậu môn và cải thiện kiểm soát.
4. Phản hồi sinh học (biofeedback):
   • Phản hồi sinh học: Sử dụng thiết bị để giúp người bệnh học cách kiểm soát cơ vòng hậu môn tốt hơn.
5. Điều trị phẫu thuật:
   • Sửa chữa cơ vòng hậu môn (sphincteroplasty): Phẫu thuật để sửa chữa cơ vòng hậu môn bị tổn thương.
   • Colostomy: Tạo lỗ mở trên thành bụng để phân có thể thoát ra từ cơ thể nếu các phương pháp khác không hiệu quả.
6. Chăm sóc tại nhà:
   • Tắm nước ấm: Giúp giảm khó chịu và duy trì vệ sinh.
   • Sử dụng các sản phẩm hỗ trợ: Như bỉm dành cho người lớn, kem bảo vệ da để tránh kích ứng da.
7. Liệu pháp hành vi:
   • Thay đổi lối sống: Giúp thiết lập thói quen đi vệ sinh đều đặn.
   • Tư vấn tâm lý: Để giúp giảm căng thẳng và cải thiện tinh thần người bệnh.

Sản phẩm hỗ trợ

Chế độ sinh hoạt & phòng ngừa

Chế độ sinh hoạt dành cho người bệnh són phân bao gồm:

1. Giữ vệ sinh cá nhân sạch sẽ: Luôn chăm sóc và giữ vệ sinh cá nhân sạch sẽ để ngăn ngừa vi khuẩn và các tác nhân gây bệnh phát triển.

2. Ăn uống cân đối: Hạn chế ăn đồ nhiều chất béo và cồn, nước ngọt ga, hạn chế ăn thức ăn nhanh và đồ ăn chế biến sẵn. Thêm vào đó, tăng cường ăn rau củ, trái cây và uống đủ nước.

3. Tổ chức thời gian ăn uống hợp lý: Ăn nhỏ lần nhiều để hỗ trợ tiêu hóa và hạn chế cảm giác són phân.

4. Tập thể dục đều đặn: Vận động hợp lý, tăng cường cơ bụng, chú trọng đến việc duy trì sức khỏe đường ruột.

5. Điều chỉnh lối sống: Hạn chế sử dụng thuốc lạ, thuốc phụ khoa, thực phẩm chứa chất kích thích cho ruột, chú ý đến thói quen sinh hoạt.

6. Thực hành yoga và giảm căng thẳng: Yoga có thể giúp cải thiện sức khỏe ruột, đồng thời giảm căng thẳng, điều này có thể giúp cải thiện các triệu chứng của són phân.

Nhớ kiểm tra với bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để có chế độ sinh hoạt hợp lý và phù hợp với tình trạng sức khỏe cụ thể của mình.