Tìm hiểu nguyên nhân nào gây ra bệnh ung thư phổi?

Ung thư phổi là một trong những loại ung thư phổ biến nhất trên toàn thế giới và là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong do ung thư. Việc hiểu rõ nguyên nhân gây ra ung thư phổi có thể giúp chúng ta phòng tránh và phát hiện sớm căn bệnh nguy hiểm này. Bài viết này sẽ đi sâu vào các nguyên nhân chính gây ra ung thư phổi, bao gồm cả những yếu tố nguy cơ cao và các yếu tố môi trường, lối sống.

1. Hút thuốc lá

Hút thuốc chủ động

Hút thuốc lá là nguyên nhân hàng đầu gây ra ung thư phổi. Khoảng 85% các trường hợp ung thư phổi liên quan trực tiếp đến việc hút thuốc. Khói thuốc lá chứa hơn 7.000 chất hóa học, trong đó có ít nhất 70 chất được xác định là gây ung thư (chất gây ung thư). Khi hít vào phổi, những chất này gây tổn thương DNA của tế bào phổi và dẫn đến sự phát triển bất thường của tế bào, tạo thành các khối u ung thư.

Hút thuốc thụ động

Không chỉ những người hút thuốc trực tiếp mới có nguy cơ mắc ung thư phổi, mà cả những người sống hoặc làm việc gần người hút thuốc cũng có nguy cơ cao mắc bệnh. Hút thuốc thụ động (tiếp xúc với khói thuốc của người khác) cũng có thể gây tổn thương phổi và tăng nguy cơ ung thư.

Hút thuốc lào và các hình thức hút thuốc khác

Không chỉ thuốc lá mà cả thuốc lào, xì gà, và các hình thức hút thuốc khác cũng gây ra ung thư phổi. Mặc dù nguy cơ có thể thay đổi tùy theo loại thuốc và cách hút, nhưng tất cả các hình thức hút thuốc đều có liên quan đến ung thư phổi.

2. Tiếp xúc với amiăng

Amiăng là một loại chất xơ khoáng tự nhiên được sử dụng rộng rãi trong công nghiệp xây dựng, cách nhiệt và nhiều lĩnh vực khác. Tiếp xúc với amiăng là một nguyên nhân quan trọng khác gây ra ung thư phổi, đặc biệt là ung thư trung biểu mô, một loại ung thư hiếm gặp ảnh hưởng đến lớp màng bao quanh phổi. Những người làm việc trong môi trường công nghiệp hoặc xây dựng, nơi sử dụng amiăng, có nguy cơ cao mắc ung thư phổi nếu không có biện pháp bảo hộ thích hợp.

3. Tiếp xúc với radon

Radon là một loại khí phóng xạ tự nhiên được sinh ra từ sự phân rã của uranium trong đất, đá và nước. Radon có thể xâm nhập vào nhà qua các kẽ hở và các lỗ thông gió. Việc hít phải radon trong thời gian dài có thể gây ra ung thư phổi. Theo Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ (EPA), radon là nguyên nhân thứ hai gây ung thư phổi sau hút thuốc.

4. Ô nhiễm không khí

Ô nhiễm không khí, đặc biệt là ô nhiễm do các hạt mịn (PM2.5), cũng là một yếu tố nguy cơ quan trọng gây ra ung thư phổi. Các hạt mịn này có thể xâm nhập sâu vào phổi và gây viêm, tổn thương DNA của tế bào phổi và dẫn đến ung thư. Người sống ở các khu vực có mức độ ô nhiễm không khí cao, đặc biệt là ở các thành phố lớn và các khu công nghiệp, có nguy cơ mắc ung thư phổi cao hơn.

5. Yếu tố di truyền và tiền sử gia đình

Yếu tố di truyền và tiền sử gia đình cũng đóng vai trò quan trọng trong nguy cơ mắc ung thư phổi. Nếu trong gia đình có người mắc ung thư phổi, nguy cơ mắc bệnh của các thành viên khác cũng cao hơn. Mặc dù yếu tố di truyền không phải là nguyên nhân chủ yếu gây ra ung thư phổi, nhưng nó có thể tăng nguy cơ khi kết hợp với các yếu tố nguy cơ khác như hút thuốc lá và tiếp xúc với các chất gây ung thư.

6. Tiếp xúc với các hóa chất và tác nhân nghề nghiệp

Ngoài amiăng, nhiều hóa chất và tác nhân nghề nghiệp khác cũng có thể gây ung thư phổi. Những người làm việc trong các ngành công nghiệp tiếp xúc với các hóa chất độc hại như:

• Arsenic: Thường được sử dụng trong công nghiệp nông nghiệp và một số ngành công nghiệp khác.
• Nickel: Sử dụng trong ngành luyện kim và sản xuất hợp kim.
• Chromium: Sử dụng trong công nghiệp mạ và sản xuất thép không gỉ.
• Cadmium: Thường được sử dụng trong sản xuất pin và các ngành công nghiệp khác.

Những người làm việc trong môi trường tiếp xúc với các hóa chất này có nguy cơ cao mắc ung thư phổi nếu không có các biện pháp bảo hộ lao động thích hợp.

7. Lối sống và chế độ dinh dưỡng

Một số yếu tố lối sống và chế độ dinh dưỡng cũng có thể ảnh hưởng đến nguy cơ mắc ung thư phổi:

Chế độ ăn uống

• Chế độ ăn ít rau quả và chất xơ: Thiếu hụt rau quả và chất xơ trong chế độ ăn có thể làm tăng nguy cơ ung thư phổi. Rau quả chứa nhiều chất chống oxy hóa và các chất dinh dưỡng quan trọng giúp bảo vệ tế bào khỏi tổn thương và giảm nguy cơ ung thư.
• Tiêu thụ nhiều thịt đỏ và thực phẩm chế biến sẵn: Việc tiêu thụ nhiều thịt đỏ và thực phẩm chế biến sẵn có thể làm tăng nguy cơ ung thư phổi do chứa nhiều chất bảo quản và hóa chất gây ung thư.

Rượu bia

Tiêu thụ rượu bia quá mức cũng có thể làm tăng nguy cơ ung thư phổi. Nghiên cứu cho thấy rằng rượu bia có thể gây tổn thương DNA và làm suy yếu hệ miễn dịch, từ đó tăng nguy cơ mắc bệnh.

Thiếu vận động

Thiếu vận động thể chất có thể làm tăng nguy cơ mắc nhiều loại ung thư, bao gồm ung thư phổi. Vận động thể chất đều đặn giúp tăng cường hệ miễn dịch, giảm viêm và duy trì cân nặng hợp lý, từ đó giảm nguy cơ ung thư.

8. Các yếu tố khác

Tiền sử bệnh phổi

Những người có tiền sử bệnh phổi như lao phổi, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) và viêm phổi mãn tính có nguy cơ cao hơn mắc ung thư phổi. Các bệnh phổi này có thể gây tổn thương mô phổi và tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của tế bào ung thư.

Tuổi và giới tính

Nguy cơ mắc ung thư phổi tăng theo tuổi, với phần lớn các trường hợp được chẩn đoán ở những người trên 65 tuổi. Mặc dù nam giới có tỷ lệ mắc ung thư phổi cao hơn, tỷ lệ mắc bệnh ở phụ nữ cũng đang gia tăng, đặc biệt là ở những phụ nữ hút thuốc lá.

Kết luận

Ung thư phổi là một bệnh lý phức tạp với nhiều nguyên nhân và yếu tố nguy cơ khác nhau. Hút thuốc lá là nguyên nhân hàng đầu, nhưng các yếu tố khác như tiếp xúc với amiăng, radon, ô nhiễm không khí, hóa chất công nghiệp, yếu tố di truyền và lối sống cũng đóng vai trò quan trọng. Việc hiểu rõ các nguyên nhân gây ra ung thư phổi giúp chúng ta có thể phòng tránh và phát hiện sớm bệnh, từ đó nâng cao hiệu quả điều trị và cải thiện chất lượng cuộc sống. Để giảm nguy cơ mắc ung thư phổi, mỗi người nên từ bỏ hút thuốc lá, duy trì lối sống lành mạnh, ăn uống cân bằng, vận động thể chất đều đặn và đảm bảo môi trường sống và làm việc an toàn.