Trẻ bị viêm phế quản: Nguyên nhân do đâu và cách điều trị

Viêm phế quản là một bệnh lý phổ biến ở trẻ nhỏ, đặc biệt khi thời tiết thay đổi hoặc trong mùa lạnh. Trẻ bị viêm phế quản thường gặp phải các triệu chứng như ho, đờm, khó thở và mệt mỏi. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ nguyên nhân và cách điều trị khi trẻ bị viêm phế quản.

Nguyên nhân khiến trẻ bị viêm phế quản

Nhiễm trùng do virus và vi khuẩn

• Virus: Phần lớn các trường hợp viêm phế quản ở trẻ nhỏ là do virus gây ra, chẳng hạn như virus RSV (Respiratory Syncytial Virus), virus cúm, adenovirus và rhinovirus. Virus này lây lan qua đường hô hấp, khi trẻ tiếp xúc với người bệnh hoặc các bề mặt bị nhiễm virus.
• Vi khuẩn: Một số trường hợp viêm phế quản có thể do vi khuẩn gây ra, như Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae, hoặc Moraxella catarrhalis. Nhiễm khuẩn thường ít gặp hơn nhưng có thể dẫn đến biến chứng nghiêm trọng hơn.

Yếu tố môi trường

• Thời tiết lạnh và khô: Thời tiết lạnh và khô có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng đường hô hấp ở trẻ nhỏ. Không khí lạnh làm khô niêm mạc đường hô hấp, tạo điều kiện thuận lợi cho virus và vi khuẩn phát triển.
• Ô nhiễm không khí: Khói bụi, khói thuốc lá và các chất ô nhiễm khác trong không khí có thể gây kích thích và làm tổn thương niêm mạc đường hô hấp, dẫn đến viêm phế quản. Trẻ sống trong môi trường ô nhiễm hoặc tiếp xúc với khói thuốc lá có nguy cơ cao hơn bị viêm phế quản.
• Tiếp xúc với người bệnh: Trẻ nhỏ dễ bị lây nhiễm virus hoặc vi khuẩn từ những người xung quanh, đặc biệt là ở những nơi đông người như nhà trẻ, trường học. Việc tiếp xúc gần gũi với người bệnh dễ dàng lây truyền bệnh cho trẻ.

Yếu tố cơ địa

• Hệ miễn dịch yếu: Trẻ nhỏ có hệ miễn dịch chưa phát triển hoàn thiện, do đó dễ bị nhiễm trùng hơn. Trẻ sinh non hoặc trẻ có các bệnh lý nền như suy dinh dưỡng, thiếu máu, bệnh tim bẩm sinh cũng có nguy cơ cao hơn bị viêm phế quản.
• Dị ứng: Trẻ bị dị ứng hoặc có tiền sử bệnh hen suyễn có nguy cơ cao bị viêm phế quản và thở khò khè. Dị ứng có thể gây viêm nhiễm niêm mạc đường hô hấp, tạo điều kiện cho vi khuẩn và virus tấn công.

Triệu chứng của trẻ bị viêm phế quản

Triệu chứng chính

• Ho: Ho dai dẳng, có thể ho khan hoặc ho có đờm. Ho thường nặng hơn vào ban đêm và khi trẻ nằm xuống. Ho có thể kéo dài từ vài ngày đến vài tuần.
• Khó thở: Trẻ có thể thở nhanh, thở gấp, hoặc cảm thấy khó thở. Đôi khi trẻ có thể thở khò khè hoặc thở rít.
• Đờm: Trẻ có thể sản xuất nhiều đờm, màu trắng, xanh hoặc vàng, tùy thuộc vào loại nhiễm trùng.

Triệu chứng kèm theo

• Sốt: Trẻ có thể bị sốt nhẹ hoặc cao, thường là một dấu hiệu của nhiễm trùng.
• Mệt mỏi: Trẻ có thể trở nên mệt mỏi, quấy khóc, kém ăn và kém chơi. Trẻ thường ngủ nhiều hơn và không hoạt bát như bình thường.
• Chảy nước mũi và ngạt mũi: Thường đi kèm với viêm phế quản do virus. Nước mũi có thể trong suốt hoặc đổi màu.

Cách điều trị trẻ bị viêm phế quản

Chăm sóc tại nhà

• Nghỉ ngơi: Đảm bảo trẻ được nghỉ ngơi đầy đủ để tăng cường khả năng hồi phục. Hạn chế cho trẻ tham gia các hoạt động gắng sức.
• Uống đủ nước: Giữ cho cơ thể trẻ đủ nước bằng cách cho uống nhiều nước, nước trái cây, hoặc súp để làm loãng đờm và giữ ẩm đường hô hấp. Điều này giúp trẻ dễ dàng tống xuất đờm ra ngoài.
• Giảm sốt: Sử dụng thuốc hạ sốt như acetaminophen hoặc ibuprofen theo hướng dẫn của bác sĩ để giảm sốt và đau nhức. Đảm bảo tuân thủ liều lượng và chỉ định của bác sĩ.
• Giữ ấm cơ thể: Đặc biệt trong mùa lạnh, giữ ấm cơ thể trẻ để tránh làm tình trạng viêm phế quản trở nên nghiêm trọng hơn. Đảm bảo trẻ mặc ấm khi ra ngoài và tránh tiếp xúc với không khí lạnh.

Điều trị bằng thuốc

• Thuốc giãn phế quản: Bác sĩ có thể kê đơn thuốc giãn phế quản để giúp mở rộng đường thở và giảm triệu chứng khó thở. Thuốc giãn phế quản thường được sử dụng dưới dạng hít hoặc xịt.
• Thuốc kháng sinh: Nếu viêm phế quản do vi khuẩn gây ra, bác sĩ có thể kê đơn thuốc kháng sinh để điều trị nhiễm trùng. Đảm bảo cho trẻ uống đủ liều và đúng thời gian theo chỉ định của bác sĩ.
• Thuốc kháng virus: Trong một số trường hợp viêm phế quản do virus, bác sĩ có thể kê đơn thuốc kháng virus để giúp giảm triệu chứng và rút ngắn thời gian bệnh. Tuy nhiên, không phải tất cả các trường hợp viêm phế quản do virus đều cần điều trị bằng thuốc kháng virus.
• Thuốc giảm ho và làm loãng đờm: Các loại thuốc này giúp giảm triệu chứng ho và làm loãng đờm, dễ dàng tống xuất ra ngoài. Đảm bảo sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ và không tự ý dùng thuốc ho cho trẻ nhỏ mà không có sự hướng dẫn của chuyên gia y tế.

Một số sản phẩm hỗ trợ điều trị bệnh

Liệu pháp hỗ trợ

• Xông hơi: Xông hơi bằng nước ấm hoặc sử dụng máy tạo độ ẩm để giữ ẩm đường hô hấp và làm loãng đờm. Điều này giúp giảm triệu chứng ngạt mũi và khó thở.
• Dẫn lưu đờm: Dùng biện pháp dẫn lưu đờm để giúp trẻ dễ dàng tống xuất đờm ra ngoài, giảm nghẹt thở. Thường xuyên vỗ lưng cho trẻ để hỗ trợ quá trình tống xuất đờm.

Phòng ngừa viêm phế quản ở trẻ nhỏ

Tiêm phòng

• Vắc-xin cúm: Tiêm vắc-xin cúm hàng năm để giảm nguy cơ nhiễm virus cúm gây viêm phế quản. Vắc-xin cúm giúp bảo vệ trẻ khỏi các biến chứng nghiêm trọng của cúm.
• Vắc-xin phế cầu: Tiêm vắc-xin phế cầu để phòng ngừa nhiễm trùng do phế cầu khuẩn gây ra. Vắc-xin này giúp bảo vệ trẻ khỏi các bệnh lý như viêm phổi, viêm màng não và nhiễm trùng huyết.

Thói quen vệ sinh

• Rửa tay thường xuyên: Rửa tay bằng xà phòng và nước trong ít nhất 20 giây, đặc biệt là sau khi ho, hắt hơi hoặc tiếp xúc với người bệnh. Hướng dẫn trẻ rửa tay đúng cách và thường xuyên.
• Sử dụng khăn giấy hoặc khuỷu tay khi ho/hắt hơi: Giúp ngăn chặn sự lây lan của vi khuẩn và virus. Dạy trẻ che miệng và mũi khi ho hoặc hắt hơi.
• Giữ vệ sinh môi trường sống: Làm sạch và khử trùng các bề mặt thường xuyên chạm vào như tay nắm cửa, điện thoại và đồ chơi. Đảm bảo môi trường sống sạch sẽ và thoáng mát.

Dinh dưỡng và lối sống lành mạnh

• Chế độ ăn uống đầy đủ dưỡng chất: Tăng cường hệ miễn dịch bằng cách ăn uống đầy đủ các vitamin và khoáng chất. Đảm bảo trẻ ăn nhiều rau xanh, trái cây và thực phẩm giàu protein.
• Tập thể dục đều đặn: Giúp cơ thể khỏe mạnh và tăng cường khả năng chống lại nhiễm trùng. Khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động thể chất phù hợp với lứa tuổi.
• Tránh tiếp xúc với chất kích thích: Tránh tiếp xúc với khói thuốc lá, khói bụi và các chất kích thích khác trong không khí. Bảo vệ trẻ khỏi môi trường ô nhiễm và khói thuốc.

Kết luận

Viêm phế quản là một bệnh lý hô hấp phổ biến ở trẻ nhỏ, có thể gây ra nhiều triệu chứng khó chịu như ho, đờm, khó thở và mệt mỏi. Hiểu rõ nguyên nhân và cách điều trị viêm phế quản sẽ giúp các bậc phụ huynh chăm sóc và bảo vệ sức khỏe con em mình tốt hơn. Việc tuân thủ các biện pháp phòng ngừa và chăm sóc tại nhà, kết hợp với sự hướng dẫn của bác sĩ, sẽ giúp giảm thiểu triệu chứng và đẩy nhanh quá trình phục hồi. Nếu triệu chứng không cải thiện hoặc trở nên nghiêm trọng hơn, hãy tìm kiếm sự tư vấn và điều trị từ bác sĩ chuyên khoa để đảm bảo an toàn và hiệu quả.