Quai bị thường bị vào mùa nào và cách phòng bệnh?

Quai bị là một bệnh truyền nhiễm do virus Mumps gây ra, thường gặp ở trẻ em và thanh thiếu niên, nhưng người lớn cũng có thể mắc phải. Bệnh này gây ra nhiều triệu chứng khó chịu và có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng nếu không được phòng ngừa và điều trị đúng cách. Một trong những yếu tố quan trọng trong việc phòng ngừa quai bị là hiểu rõ về thời điểm bệnh thường bùng phát và các biện pháp phòng ngừa hiệu quả. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về quai bị, thời điểm bệnh thường bùng phát và cách phòng bệnh hiệu quả.

Quai bị thường bùng phát vào mùa nào?

Thời điểm bùng phát

Quai bị là một bệnh truyền nhiễm do virus, và như nhiều bệnh truyền nhiễm khác, thời điểm bùng phát của quai bị có thể bị ảnh hưởng bởi các yếu tố môi trường và khí hậu. Theo thống kê và nghiên cứu, quai bị thường bùng phát vào các mùa sau:

• Mùa đông và đầu mùa xuân: Thời điểm này, khí hậu lạnh và độ ẩm cao tạo điều kiện thuận lợi cho virus Mumps phát triển và lây lan. Đặc biệt, trong các tháng từ tháng 11 đến tháng 5, tỷ lệ mắc quai bị thường cao hơn so với các tháng khác trong năm.
• Sự lây lan trong cộng đồng: Trong mùa đông và đầu mùa xuân, các hoạt động trong nhà tăng lên do thời tiết lạnh, dẫn đến tăng khả năng tiếp xúc gần và lây lan virus.

Nguyên nhân thời điểm bùng phát

• Khí hậu lạnh và độ ẩm cao: Virus Mumps có thể tồn tại lâu hơn trong điều kiện lạnh và ẩm, làm tăng khả năng lây lan.
• Hệ miễn dịch suy giảm: Trong mùa đông, hệ miễn dịch của con người có xu hướng suy giảm, dễ bị nhiễm bệnh hơn.
• Tập trung đông người: Thời điểm này, mọi người thường tụ tập trong nhà, trường học, nơi làm việc, làm tăng khả năng tiếp xúc gần và lây lan bệnh.

Triệu chứng của quai bị

Triệu chứng chính

Triệu chứng của quai bị thường xuất hiện từ 16 đến 18 ngày sau khi tiếp xúc với virus. Các triệu chứng bao gồm:

• Sưng và đau tuyến mang tai: Đây là triệu chứng điển hình nhất của quai bị. Tuyến mang tai bị sưng to và đau, có thể xảy ra ở một hoặc cả hai bên.
• Sốt: Trẻ thường bị sốt cao, có thể lên đến 39-40°C.
• Đau đầu: Trẻ có thể bị đau đầu từ nhẹ đến trung bình.
• Mệt mỏi và đau nhức cơ bắp: Trẻ cảm thấy mệt mỏi, đau nhức cơ bắp và thiếu năng lượng.
• Khó nuốt và đau họng: Viêm họng và khó nuốt do sưng tuyến mang tai.

Triệu chứng phụ

Ngoài các triệu chứng chính, quai bị còn có thể gây ra một số triệu chứng phụ như:

• Chán ăn: Trẻ có thể cảm thấy chán ăn do đau và khó nuốt.
• Đau bụng: Một số trường hợp có thể gặp triệu chứng đau bụng.
• Đau tinh hoàn: Ở nam giới, quai bị có thể gây viêm tinh hoàn, dẫn đến sưng và đau tinh hoàn.

Cách phòng bệnh quai bị

Tiêm vắc-xin phòng quai bị

Tiêm vắc-xin là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất đối với quai bị và các biến chứng liên quan.

• Vắc-xin MMR: Vắc-xin MMR (sởi, quai bị, rubella) thường được tiêm cho trẻ em, nhưng người lớn cũng có thể tiêm nếu chưa được tiêm khi còn nhỏ hoặc nếu không có miễn dịch.
• Lịch tiêm chủng: Theo khuyến cáo của Bộ Y tế, trẻ em nên được tiêm hai liều vắc-xin MMR. Liều đầu tiên khi trẻ được 12-15 tháng tuổi và liều thứ hai khi trẻ được 4-6 tuổi.

Thực hành vệ sinh cá nhân

Duy trì vệ sinh cá nhân giúp ngăn ngừa lây lan virus quai bị và bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình.

• Rửa tay thường xuyên: Rửa tay bằng xà phòng và nước ít nhất 20 giây, đặc biệt là sau khi hắt hơi, ho hoặc tiếp xúc với dịch tiết từ mũi hoặc miệng.
• Sử dụng khăn giấy: Che miệng và mũi khi ho hoặc hắt hơi bằng khăn giấy, sau đó vứt bỏ khăn giấy vào thùng rác ngay lập tức. Nếu không có khăn giấy, ho hoặc hắt hơi vào khuỷu tay để tránh phát tán virus ra không khí.
• Tránh chạm vào mặt: Hạn chế chạm vào mặt, đặc biệt là mắt, mũi và miệng, để giảm nguy cơ lây nhiễm virus quai bị.

Giữ vệ sinh môi trường sống

Giữ vệ sinh môi trường sống sạch sẽ giúp ngăn ngừa lây lan virus và bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình.

• Khử trùng bề mặt: Thường xuyên lau chùi và khử trùng các bề mặt tiếp xúc như tay nắm cửa, bàn ghế và các thiết bị cá nhân bằng dung dịch khử trùng chứa cồn hoặc các chất diệt khuẩn khác.
• Giặt giũ đồ dùng cá nhân: Giặt giũ đồ dùng cá nhân như khăn mặt, khăn tắm và quần áo thường xuyên để loại bỏ virus.
• Giữ không gian sống thoáng mát và sạch sẽ: Đảm bảo không gian sống luôn thoáng mát và sạch sẽ để giảm nguy cơ lây nhiễm.

Xử lý khi bị nhiễm quai bị

Nghỉ ngơi và chăm sóc tại nhà

Việc nghỉ ngơi và chăm sóc tại nhà đóng vai trò quan trọng trong việc giúp trẻ hồi phục và giảm triệu chứng của quai bị.

• Nghỉ ngơi đầy đủ: Đảm bảo trẻ được nghỉ ngơi đầy đủ, tránh các hoạt động gắng sức để cơ thể có thể tập trung chống lại virus.
• Uống đủ nước: Khuyến khích trẻ uống nhiều nước để duy trì độ ẩm cho cơ thể và hỗ trợ quá trình hồi phục.
• Chườm lạnh: Sử dụng túi đá hoặc khăn lạnh để chườm lên vùng tuyến mang tai sưng để giảm đau và sưng.

Chế độ ăn uống hợp lý

Chế độ ăn uống hợp lý giúp cung cấp đầy đủ dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể, hỗ trợ quá trình hồi phục.

• Thực phẩm mềm, dễ tiêu hóa: Cho trẻ ăn các loại thực phẩm mềm, lỏng như cháo, súp, sinh tố để giảm đau khi nuốt.
• Tránh thực phẩm cay, nóng: Tránh cho trẻ ăn các loại thực phẩm cay, nóng vì có thể gây kích thích và làm tình trạng viêm nhiễm nặng hơn.
• Bổ sung vitamin và khoáng chất: Ăn nhiều trái cây và rau xanh để cung cấp vitamin và khoáng chất cần thiết, giúp tăng cường hệ miễn dịch.

Sử dụng thuốc giảm đau và hạ sốt

Việc sử dụng thuốc giảm đau và hạ sốt giúp giảm triệu chứng sốt và đau, giúp trẻ cảm thấy dễ chịu hơn.

• Acetaminophen (Paracetamol): Thuốc giảm đau và hạ sốt an toàn cho trẻ em, giúp giảm triệu chứng sốt và đau.
• Ibuprofen: Thuốc giảm đau và hạ sốt khác có thể sử dụng cho trẻ em, giúp giảm viêm và đau. Tuy nhiên, cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.

Theo dõi tình trạng sức khỏe

Việc theo dõi tình trạng sức khỏe của trẻ giúp phát hiện sớm các biến chứng và xử lý kịp thời.

• Theo dõi triệu chứng: Theo dõi các triệu chứng của trẻ như sốt, sưng đau tuyến mang tai, mệt mỏi và đau nhức cơ bắp.
• Khám bác sĩ: Nếu triệu chứng không giảm sau vài ngày hoặc có dấu hiệu nặng hơn, nên đưa trẻ đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Sản phẩm thuốc giảm đau, hạ sốt

Kết luận

Quai bị là một bệnh truyền nhiễm có thể gây ra những triệu chứng khó chịu và biến chứng nghiêm trọng nếu không được xử lý kịp thời. Bệnh thường bùng phát vào mùa đông và đầu mùa xuân do khí hậu lạnh và độ ẩm cao. Việc tiêm vắc-xin, duy trì vệ sinh cá nhân và giữ vệ sinh môi trường sống là những biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất. Nếu có bất kỳ triệu chứng hoặc lo ngại nào về sức khỏe của trẻ, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời.