Bệnh quai bị có lây không? Cách ngừa bệnh hiệu quả

Quai bị là một bệnh truyền nhiễm do virus gây ra, thường ảnh hưởng đến tuyến nước bọt, đặc biệt là tuyến mang tai. Bệnh này phổ biến ở trẻ em nhưng cũng có thể ảnh hưởng đến người lớn. Việc tìm hiểu về khả năng lây lan của bệnh quai bị và các biện pháp ngừa bệnh hiệu quả là vô cùng quan trọng để bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Bài viết này sẽ giải đáp câu hỏi bệnh quai bị có lây không và cung cấp những cách ngừa bệnh hiệu quả.

Bệnh quai bị có lây không?

Cơ chế lây truyền của bệnh quai bị

1. Virus gây bệnh:
   • Bệnh quai bị do virus quai bị (Mumps virus) gây ra. Virus này thuộc họ Paramyxoviridae, là một loại virus RNA có khả năng lây nhiễm cao.
2. Đường lây truyền:
   • Virus quai bị lây truyền từ người sang người qua đường hô hấp. Khi người bị nhiễm bệnh ho, hắt hơi hoặc nói chuyện, các giọt bắn chứa virus có thể lan ra không khí và lây nhiễm cho người khác.
   • Virus cũng có thể lây truyền qua việc tiếp xúc với nước bọt hoặc các chất tiết từ mũi, miệng của người bệnh. Việc sử dụng chung đồ dùng cá nhân như cốc uống nước, đồ ăn hoặc bàn chải đánh răng cũng có thể dẫn đến lây nhiễm.

Thời gian lây truyền

1. Thời kỳ ủ bệnh:
   • Thời kỳ ủ bệnh của quai bị thường kéo dài từ 14 đến 25 ngày, trong đó trung bình là khoảng 16-18 ngày. Trong giai đoạn này, người bệnh đã có thể lây nhiễm cho người khác mặc dù chưa xuất hiện triệu chứng.
2. Thời kỳ lây nhiễm cao nhất:
   • Người bệnh có khả năng lây nhiễm cao nhất từ khoảng 1 đến 2 ngày trước khi các triệu chứng xuất hiện và kéo dài đến 5 ngày sau khi các triệu chứng bắt đầu rõ rệt.

Tỷ lệ lây nhiễm

1. Nguy cơ lây nhiễm:
   • Quai bị là một bệnh rất dễ lây nhiễm, đặc biệt trong môi trường đông người như trường học, nhà trẻ hoặc các khu vực công cộng.
2. Tính miễn dịch sau nhiễm:
   • Sau khi bị nhiễm quai bị, cơ thể thường phát triển miễn dịch suốt đời. Tuy nhiên, việc tiêm phòng vaccine là cách tốt nhất để ngừa bệnh hiệu quả và giảm nguy cơ lây nhiễm.

Cách ngừa bệnh quai bị hiệu quả

Tiêm vaccine MMR

1. Vaccine MMR:
   • Vaccine MMR là vaccine phòng ngừa ba bệnh: sởi (Measles), quai bị (Mumps) và rubella (Rubella). Đây là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất đối với bệnh quai bị.
2. Lịch tiêm chủng:
   • Vaccine MMR thường được tiêm cho trẻ em trong hai liều: liều đầu tiên lúc 12-15 tháng tuổi và liều thứ hai lúc 4-6 tuổi. Người lớn chưa từng tiêm phòng cũng nên tiêm vaccine MMR để đảm bảo miễn dịch.
3. Hiệu quả của vaccine:
   • Vaccine MMR có hiệu quả cao trong việc ngăn ngừa bệnh quai bị. Sau khi tiêm đủ hai liều, hiệu quả phòng bệnh có thể lên đến 88%.

Tăng cường vệ sinh cá nhân

1. Rửa tay thường xuyên:
   • Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước trong ít nhất 20 giây, đặc biệt là sau khi ho, hắt hơi, hoặc tiếp xúc với người bệnh. Sử dụng dung dịch sát khuẩn tay nếu không có sẵn xà phòng và nước.
2. Tránh chạm vào mặt:
   • Tránh chạm vào mắt, mũi và miệng bằng tay chưa rửa sạch để giảm nguy cơ lây nhiễm virus.
3. Sử dụng khẩu trang:
   • Đeo khẩu trang khi ở nơi đông người hoặc khi tiếp xúc gần với người bệnh để giảm nguy cơ lây nhiễm qua đường hô hấp.

Hạn chế tiếp xúc và cách ly người bệnh

1. Cách ly người bệnh:
   • Người bệnh cần được cách ly ít nhất 5 ngày sau khi các triệu chứng bắt đầu để tránh lây nhiễm cho người khác. Hạn chế tiếp xúc gần với người bệnh và sử dụng các biện pháp phòng ngừa cá nhân khi chăm sóc người bệnh.
2. Tránh tụ tập đông người:
   • Tránh tụ tập ở những nơi đông người, đặc biệt là trong thời kỳ dịch bệnh hoặc khi có người nhiễm quai bị trong cộng đồng.

Tăng cường sức đề kháng

1. Chế độ ăn uống lành mạnh:
   • Duy trì chế độ ăn uống cân đối, giàu vitamin và khoáng chất để tăng cường hệ miễn dịch. Tăng cường ăn các loại trái cây, rau xanh, thực phẩm giàu protein và chất xơ.
2. Uống đủ nước:
   • Uống đủ nước mỗi ngày để duy trì hydrat hóa và hỗ trợ chức năng hệ miễn dịch.
3. Tập thể dục đều đặn:
   • Thực hiện các bài tập thể dục nhẹ nhàng hàng ngày để duy trì sức khỏe tổng thể và tăng cường sức đề kháng.

Các biện pháp điều trị khi bị quai bị

Điều trị triệu chứng

1. Giảm đau và hạ sốt:
   • Sử dụng thuốc giảm đau và hạ sốt như paracetamol hoặc ibuprofen để giảm đau và hạ sốt. Tránh sử dụng aspirin cho trẻ em vì nguy cơ gây hội chứng Reye.
2. Chườm lạnh:
   • Chườm lạnh vùng sưng đau để giảm sưng và giảm đau.

Chăm sóc tại nhà

1. Nghỉ ngơi và uống đủ nước:
   • Nghỉ ngơi nhiều và uống đủ nước để cơ thể hồi phục. Tránh các hoạt động nặng nhọc hoặc căng thẳng.
2. Chế độ ăn uống nhẹ nhàng:
   • Ăn thức ăn mềm, dễ tiêu hóa và tránh thức ăn cứng, cay hoặc chua để giảm kích thích vùng tuyến nước bọt.

Theo dõi biến chứng

1. Viêm tinh hoàn:
   • Đối với nam giới sau tuổi dậy thì, quai bị có thể gây viêm tinh hoàn, dẫn đến sưng đau và có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản. Theo dõi triệu chứng và tham khảo ý kiến bác sĩ nếu có dấu hiệu bất thường.
2. Viêm màng não:
   • Quai bị có thể gây viêm màng não, biểu hiện bằng đau đầu, sốt cao, cứng cổ và nôn mửa. Nếu có triệu chứng này, cần đến cơ sở y tế ngay lập tức.
3. Viêm tụy:
   • Quai bị có thể gây viêm tụy, gây đau bụng dữ dội, buồn nôn và nôn mửa. Cần theo dõi và điều trị kịp thời.

Các sản phẩm điều trị ho, cảm cúm

Kết luận

Bệnh quai bị là một bệnh truyền nhiễm dễ lây lan và có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời. Tiêm vaccine MMR là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất, bên cạnh việc duy trì vệ sinh cá nhân tốt, cách ly người bệnh và tăng cường sức đề kháng. Hiểu rõ về cơ chế lây truyền và các biện pháp ngừa bệnh quai bị sẽ giúp bảo vệ sức khỏe cá nhân và cộng đồng.