Biểu hiện quai bị là gì? Các thông tin quan trọng nhất

Quai bị là một bệnh truyền nhiễm do virus Mumps gây ra, thường gặp ở trẻ em và thanh thiếu niên, nhưng cũng có thể ảnh hưởng đến người lớn. Bệnh này có thể dẫn đến nhiều triệu chứng và biến chứng nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Hiểu rõ về biểu hiện của bệnh quai bị là rất quan trọng để có thể nhận biết sớm và có biện pháp điều trị phù hợp. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về các biểu hiện của bệnh quai bị và những thông tin quan trọng nhất liên quan đến căn bệnh này.

Nguyên nhân và cách lây truyền của bệnh quai bị

Nguyên nhân

Bệnh quai bị do virus Mumps thuộc họ Paramyxoviridae gây ra. Virus này tấn công các tuyến nước bọt, đặc biệt là tuyến mang tai, gây viêm và sưng.

• Virus Mumps: Virus này có khả năng lây lan mạnh, đặc biệt là trong môi trường đông đúc như trường học và nhà trẻ.
• Đặc điểm virus: Virus Mumps có thể tồn tại trong môi trường và lây lan qua tiếp xúc với dịch tiết từ người bệnh.

Cách lây truyền

Quai bị lây truyền chủ yếu qua đường hô hấp khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết từ mũi và miệng của người bệnh.

• Giọt bắn: Khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc nói chuyện, các giọt nhỏ chứa virus có thể phát tán vào không khí và lây nhiễm cho người khác.
• Tiếp xúc trực tiếp: Chạm vào bề mặt bị nhiễm virus, sau đó chạm vào mặt, mũi hoặc miệng cũng có thể dẫn đến lây nhiễm.

Triệu chứng của bệnh quai bị

Triệu chứng ban đầu

Các triệu chứng ban đầu của bệnh quai bị thường xuất hiện sau thời gian ủ bệnh từ 16-18 ngày.

• Sốt: Người bệnh thường bị sốt cao, từ 38-40°C.
• Đau đầu: Đau đầu nhẹ đến trung bình, kèm theo cảm giác mệt mỏi.
• Mệt mỏi: Cảm giác mệt mỏi và yếu ớt, mất năng lượng.

Triệu chứng đặc trưng

Triệu chứng đặc trưng nhất của bệnh quai bị là sưng đau tuyến mang tai, có thể xảy ra ở một hoặc cả hai bên.

• Sưng tuyến mang tai: Tuyến mang tai sưng to và đau, gây khó khăn khi nhai và nuốt. Sưng có thể kéo dài từ 7-10 ngày.
• Đau họng: Viêm họng và khó nuốt do sưng tuyến mang tai.
• Đau nhức cơ bắp: Người bệnh có thể cảm thấy đau nhức cơ bắp và khớp, đặc biệt là ở vùng cổ và hàm.

Triệu chứng khác

Ngoài các triệu chứng trên, bệnh quai bị còn có thể gây ra các triệu chứng khác như:

• Buồn nôn và nôn: Triệu chứng buồn nôn và nôn thường xuất hiện do sự khó chịu và sốt cao.
• Mất cảm giác thèm ăn: Người bệnh thường mất cảm giác thèm ăn và chán ăn.
• Mắt đỏ và chảy nước mắt: Một số người bệnh có thể bị viêm kết mạc, gây đỏ và chảy nước mắt.

Các biến chứng của bệnh quai bị

Viêm màng não (Meningitis)

Viêm màng não là một trong những biến chứng nghiêm trọng của bệnh quai bị, đặc biệt là ở trẻ em và người lớn.

• Triệu chứng: Đau đầu dữ dội, cứng cổ, sốt cao, buồn nôn và nhạy cảm với ánh sáng.
• Hậu quả: Nếu không được điều trị kịp thời, viêm màng não có thể dẫn đến tổn thương não và các biến chứng lâu dài khác.

Viêm tinh hoàn (Orchitis)

Viêm tinh hoàn là một biến chứng phổ biến ở nam giới sau tuổi dậy thì.

• Triệu chứng: Sưng đau ở tinh hoàn, thường chỉ xảy ra ở một bên, kèm theo sốt và đau bụng dưới.
• Hậu quả: Viêm tinh hoàn có thể dẫn đến vô sinh nếu không được điều trị kịp thời.

Viêm buồng trứng (Oophoritis)

Ở nữ giới, viêm buồng trứng có thể xảy ra như một biến chứng của quai bị.

• Triệu chứng: Đau bụng dưới, sốt, buồng trứng sưng đau.
• Hậu quả: Viêm buồng trứng thường không dẫn đến vô sinh, nhưng có thể gây đau đớn và khó chịu.

Viêm tụy (Pancreatitis)

Viêm tụy là một biến chứng hiếm gặp nhưng nghiêm trọng của quai bị.

• Triệu chứng: Đau bụng dữ dội, buồn nôn và nôn, sốt cao.
• Hậu quả: Viêm tụy có thể dẫn đến tổn thương lâu dài cho tụy nếu không được điều trị kịp thời.

Biện pháp điều trị và chăm sóc bệnh nhân quai bị

Sử dụng thuốc

Việc sử dụng thuốc giúp giảm triệu chứng và hỗ trợ quá trình hồi phục, mặc dù không có thuốc đặc trị để tiêu diệt virus Mumps.

• Paracetamol (Acetaminophen): Thuốc giảm đau và hạ sốt phổ biến, giúp giảm triệu chứng sốt cao và đau đầu. Liều lượng cho trẻ em là 10-15 mg/kg mỗi 4-6 giờ, không quá 75 mg/kg/ngày.
• Ibuprofen: Thuốc chống viêm không steroid (NSAID) giúp giảm đau và viêm. Liều lượng cho trẻ em là 5-10 mg/kg mỗi 6-8 giờ, không quá 40 mg/kg/ngày.
• Thuốc kháng histamine: Trong một số trường hợp, thuốc kháng histamine có thể được sử dụng để giảm triệu chứng dị ứng và viêm.

Nghỉ ngơi và chăm sóc tại nhà

Nghỉ ngơi và chăm sóc tại nhà là biện pháp chính để hỗ trợ quá trình hồi phục khi mắc quai bị.

• Nghỉ ngơi đầy đủ: Đảm bảo người bệnh được nghỉ ngơi đầy đủ, tránh các hoạt động gắng sức để cơ thể có thể tập trung chống lại virus.
• Giữ ấm cơ thể: Mặc quần áo ấm và tránh tiếp xúc với gió lạnh để giữ nhiệt độ cơ thể ổn định.
• Uống đủ nước: Duy trì độ ẩm cho cơ thể bằng cách uống nhiều nước. Nước giúp loại bỏ độc tố và hỗ trợ quá trình hồi phục.
• Chườm ấm và chườm lạnh: Sử dụng khăn ấm hoặc túi chườm ấm để chườm lên vùng sưng đau trong khoảng 15-20 phút mỗi lần, lặp lại nhiều lần trong ngày. Chườm lạnh cũng có thể giúp giảm đau và sưng.

Chế độ ăn uống hợp lý

Chế độ ăn uống hợp lý giúp cung cấp đủ dưỡng chất cần thiết cho cơ thể, hỗ trợ quá trình hồi phục.

• Thực phẩm mềm và dễ tiêu hóa: Chọn các thực phẩm mềm, dễ tiêu hóa như cháo, súp, sữa chua để giảm đau khi ăn.
• Bổ sung vitamin: Bổ sung các loại thực phẩm giàu vitamin C, A và các loại rau xanh để tăng cường hệ miễn dịch.

Phòng ngừa bệnh quai bị

Tiêm phòng vắc-xin MMR

Tiêm phòng vắc-xin MMR (sởi, quai bị, rubella) là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất đối với bệnh quai bị và các biến chứng liên quan.

• Lịch tiêm chủng: Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và các cơ quan y tế quốc gia, lịch tiêm phòng vắc-xin MMR cho trẻ em thường bao gồm hai liều:
  • Liều đầu tiên khi trẻ được 12-15 tháng tuổi.
  • Liều thứ hai khi trẻ được 4-6 tuổi.
• Hiệu quả của vắc-xin: Vắc-xin MMR có hiệu quả cao trong việc ngăn ngừa bệnh quai bị và các biến chứng liên quan.

Giữ vệ sinh cá nhân và môi trường sống

Giữ gìn vệ sinh cá nhân và môi trường sống sạch sẽ là biện pháp quan trọng giúp ngăn ngừa lây lan virus Mumps.

• Rửa tay thường xuyên: Rửa tay bằng xà phòng và nước sạch ít nhất 20 giây, đặc biệt là sau khi ho, hắt hơi, tiếp xúc với dịch tiết từ mũi, miệng hoặc trước khi ăn.
• Sử dụng nước rửa tay khử khuẩn: Nếu không có xà phòng và nước, sử dụng nước rửa tay khử khuẩn chứa cồn.
• Giữ vệ sinh môi trường: Thường xuyên lau chùi và khử trùng các bề mặt tiếp xúc như tay nắm cửa, bàn ghế và các thiết bị cá nhân bằng dung dịch khử trùng chứa cồn hoặc các chất diệt khuẩn khác.
• Tránh tiếp xúc với người bệnh: Tránh tiếp xúc gần với người đang mắc bệnh quai bị. Nếu cần thiết, hãy sử dụng khẩu trang và giữ khoảng cách an toàn.

Các sản phẩm điều trị ho, cảm cúm

Kết luận

Quai bị là một bệnh truyền nhiễm phổ biến có thể gây ra nhiều triệu chứng khó chịu và biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời. Việc nhận biết sớm các biểu hiện của bệnh quai bị và thực hiện các biện pháp chăm sóc, điều trị phù hợp là rất quan trọng để đảm bảo sức khỏe và ngăn ngừa biến chứng. Tiêm phòng vắc-xin MMR, giữ gìn vệ sinh cá nhân và môi trường sống sạch sẽ là những biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất.