Hỏi và đáp: Tiêm sởi quai bị rubella có sốt không?

Vacxin phòng sởi, quai bị, rubella (MMR) là một trong những vacxin quan trọng nhất để bảo vệ trẻ em khỏi ba bệnh truyền nhiễm nghiêm trọng này. Một trong những mối quan tâm phổ biến của các bậc phụ huynh là liệu sau khi tiêm vacxin MMR, trẻ có bị sốt hay không và những phản ứng phụ có thể gặp phải. Bài viết này sẽ giải đáp các thắc mắc liên quan đến việc tiêm vacxin MMR và tình trạng sốt sau tiêm, cung cấp thông tin chi tiết và các biện pháp xử lý hiệu quả.

Tại sao tiêm vacxin MMR có thể gây sốt?

Cơ chế hoạt động của vacxin MMR

Vacxin MMR là một loại vacxin kết hợp chứa các virus sống đã được làm yếu đi, không gây bệnh nhưng có khả năng kích thích hệ thống miễn dịch để tạo ra kháng thể chống lại sởi, quai bị và rubella.

• Kích thích hệ miễn dịch: Khi vacxin được tiêm vào cơ thể, hệ miễn dịch nhận diện các virus yếu này và bắt đầu sản xuất kháng thể để chống lại chúng.
• Phản ứng miễn dịch: Quá trình này có thể gây ra các phản ứng miễn dịch như sốt, mệt mỏi, và sưng tại chỗ tiêm. Sốt là một phản ứng tự nhiên của cơ thể khi hệ miễn dịch hoạt động để tạo ra kháng thể.

Phản ứng miễn dịch sau khi tiêm vacxin

Sốt sau khi tiêm vacxin là một biểu hiện của phản ứng miễn dịch bình thường và cho thấy cơ thể đang đáp ứng với vacxin.

• Sốt nhẹ đến trung bình: Phản ứng sốt thường nhẹ đến trung bình, kéo dài từ 1-2 ngày sau khi tiêm.
• Sưng và đau tại chỗ tiêm: Một số trẻ có thể bị sưng và đau nhẹ tại chỗ tiêm, cũng là dấu hiệu của phản ứng miễn dịch.
• Phát ban nhẹ: Một số ít trẻ có thể xuất hiện phát ban nhẹ sau khi tiêm vacxin MMR, thường tự khỏi sau vài ngày.

Những phản ứng phụ thường gặp sau khi tiêm vacxin MMR

Phản ứng nhẹ

Phần lớn các phản ứng sau khi tiêm vacxin MMR là nhẹ và tự khỏi sau vài ngày.

• Sốt nhẹ: Khoảng 5-15% trẻ tiêm vacxin MMR có thể bị sốt nhẹ, thường xuất hiện từ 7-12 ngày sau tiêm.
• Phát ban nhẹ: Khoảng 5% trẻ có thể xuất hiện phát ban nhẹ, không gây ngứa và tự khỏi sau vài ngày.
• Sưng và đau tại chỗ tiêm: Phản ứng tại chỗ tiêm như sưng, đỏ và đau là phổ biến và thường tự khỏi sau 1-2 ngày.

Phản ứng trung bình

Mặc dù hiếm, nhưng một số trẻ có thể gặp các phản ứng trung bình sau khi tiêm vacxin MMR.

• Sốt cao: Một số ít trường hợp có thể bị sốt cao trên 39°C, kéo dài 1-2 ngày.
• Sưng tuyến nước bọt: Một số trẻ có thể bị sưng tuyến nước bọt hoặc tuyến mang tai, tương tự triệu chứng quai bị nhưng nhẹ hơn.
• Đau khớp: Khoảng 1-2% trẻ em, đặc biệt là các bé gái, có thể bị đau khớp sau tiêm vacxin MMR, thường kéo dài từ vài ngày đến vài tuần.

Phản ứng hiếm gặp

Phản ứng hiếm gặp là rất hiếm nhưng cần được lưu ý và xử lý kịp thời.

• Co giật do sốt cao: Khoảng 1 trong 3.000-4.000 trẻ có thể bị co giật do sốt cao, thường không gây tổn thương lâu dài.
• Giảm tiểu cầu: Khoảng 1 trong 30.000 trẻ có thể bị giảm tiểu cầu tạm thời, gây ra bầm tím hoặc chảy máu dưới da.
• Phản ứng dị ứng nghiêm trọng: Phản ứng dị ứng nghiêm trọng như sốc phản vệ là rất hiếm, khoảng 1 trong 1 triệu liều vacxin.

Cách xử lý khi trẻ bị sốt sau khi tiêm vacxin MMR

Theo dõi và chăm sóc tại nhà

Phần lớn các trường hợp sốt sau khi tiêm vacxin MMR có thể được xử lý tại nhà bằng các biện pháp chăm sóc đơn giản.

• Đo nhiệt độ thường xuyên: Theo dõi nhiệt độ của trẻ để đảm bảo không sốt quá cao.
• Bổ sung nước: Đảm bảo trẻ uống đủ nước để duy trì độ ẩm cho cơ thể.
• Nghỉ ngơi: Khuyến khích trẻ nghỉ ngơi và tránh các hoạt động gắng sức.
• Chườm ấm: Sử dụng khăn ấm để chườm trán và vùng cơ thể để giúp giảm sốt.

Sử dụng thuốc hạ sốt

Nếu trẻ bị sốt cao hoặc cảm thấy khó chịu, có thể sử dụng thuốc hạ sốt theo chỉ định của bác sĩ.

• Paracetamol (Acetaminophen): Thuốc hạ sốt và giảm đau an toàn, liều lượng thường là 10-15 mg/kg mỗi 4-6 giờ, không quá 75 mg/kg/ngày.
• Ibuprofen: Thuốc chống viêm không steroid (NSAID) giúp giảm sốt và đau, liều lượng thường là 5-10 mg/kg mỗi 6-8 giờ, không quá 40 mg/kg/ngày.

Khi nào cần liên hệ với bác sĩ

Mặc dù phần lớn các phản ứng sau khi tiêm vacxin MMR là nhẹ và tự khỏi, nhưng có một số dấu hiệu cần lưu ý và nên liên hệ với bác sĩ ngay lập tức.

• Sốt cao kéo dài: Nếu trẻ bị sốt cao trên 39°C kéo dài hơn 2 ngày mà không giảm.
• Co giật: Nếu trẻ bị co giật hoặc có các triệu chứng bất thường khác.
• Phát ban nặng: Nếu phát ban lan rộng, gây ngứa nhiều hoặc kèm theo các triệu chứng khác như khó thở.
• Phản ứng dị ứng: Nếu trẻ có dấu hiệu của phản ứng dị ứng nghiêm trọng như khó thở, sưng mặt, môi, lưỡi hoặc cổ họng.

Tầm quan trọng của việc tiêm vacxin MMR

Bảo vệ cá nhân

Tiêm vacxin MMR giúp bảo vệ trẻ em khỏi ba bệnh truyền nhiễm nghiêm trọng: sởi, quai bị và rubella.

• Ngăn ngừa bệnh: Vacxin giúp ngăn ngừa các triệu chứng và biến chứng nghiêm trọng của sởi, quai bị và rubella.
• Bảo vệ sức khỏe lâu dài: Tiêm vacxin giúp đảm bảo trẻ phát triển khỏe mạnh và tránh được các biến chứng lâu dài.

Bảo vệ cộng đồng

Việc tiêm vacxin không chỉ bảo vệ cá nhân mà còn góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

• Miễn dịch cộng đồng: Khi một tỷ lệ lớn dân số được tiêm vacxin, khả năng lây lan của virus trong cộng đồng giảm đáng kể, bảo vệ những người không thể tiêm vacxin do lý do y tế.
• Ngăn ngừa dịch bệnh: Tiêm vacxin MMR giúp ngăn ngừa các đợt bùng phát dịch bệnh, đảm bảo môi trường sống an toàn hơn cho tất cả mọi người.

Các sản phẩm điều trị ho, cảm cúm

Kết luận

Tiêm vacxin phòng sởi, quai bị, rubella (MMR) là một biện pháp quan trọng và hiệu quả để bảo vệ trẻ em khỏi ba bệnh truyền nhiễm nghiêm trọng này. Sốt sau khi tiêm vacxin là một phản ứng phổ biến và bình thường của cơ thể, cho thấy hệ miễn dịch đang hoạt động để tạo ra kháng thể bảo vệ. Phần lớn các phản ứng sau tiêm là nhẹ và tự khỏi, nhưng cần chú ý theo dõi và chăm sóc trẻ đúng cách.