Vô sinh thứ phát là gì? Nguyên nhân gây bệnh do đâu?

Vô sinh thứ phát là tình trạng mà một cặp vợ chồng đã từng có con nhưng gặp khó khăn trong việc có con lần nữa. Đây là một vấn đề không hiếm gặp và có thể gây ra nhiều lo lắng, căng thẳng cho các cặp đôi. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về vô sinh thứ phát, các nguyên nhân gây bệnh và những điều cần làm để khắc phục tình trạng này.

Vô sinh thứ phát là gì?

Vô sinh thứ phát (secondary infertility) là tình trạng một cặp vợ chồng đã từng có ít nhất một con (có thể là sinh tự nhiên hoặc thông qua các phương pháp hỗ trợ sinh sản) nhưng không thể thụ thai lần nữa sau một khoảng thời gian cố gắng. Thời gian được coi là cố gắng thường là từ 6 tháng đến 1 năm tùy thuộc vào độ tuổi của người phụ nữ.

Đặc điểm của vô sinh thứ phát

• Tiền sử sinh sản: Cặp vợ chồng đã từng có ít nhất một con.
• Thời gian cố gắng thụ thai: Đã cố gắng có con lần nữa trong ít nhất 6 tháng đến 1 năm mà không thành công.
• Tình trạng không mang thai: Không thể thụ thai hoặc không duy trì được thai kỳ.

Tầm quan trọng của việc nhận biết vô sinh thứ phát

Việc nhận biết vô sinh thứ phát giúp các cặp vợ chồng xác định nguyên nhân và tìm kiếm sự hỗ trợ y tế kịp thời. Điều này không chỉ giúp cải thiện cơ hội thụ thai mà còn giảm bớt căng thẳng, lo lắng cho các cặp đôi.

Nguyên nhân gây vô sinh thứ phát

Nguyên nhân từ phía phụ nữ

Rối loạn nội tiết tố

Rối loạn nội tiết tố có thể gây ra các vấn đề liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt và quá trình rụng trứng. Các vấn đề này bao gồm:

• Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS): Gây ra sự mất cân bằng hormone, làm chậm hoặc ngừng rụng trứng.
• Rối loạn chức năng tuyến giáp: Cả cường giáp và suy giáp đều có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản.
• Lạc nội mạc tử cung: Gây ra tình trạng niêm mạc tử cung phát triển ngoài tử cung, ảnh hưởng đến chức năng của các cơ quan sinh sản.

Tắc ống dẫn trứng

Tắc ống dẫn trứng là một trong những nguyên nhân phổ biến gây vô sinh thứ phát. Nguyên nhân có thể do:

• Viêm nhiễm vùng chậu (PID): Gây ra sẹo và tắc nghẽn ống dẫn trứng.
• Các cuộc phẫu thuật trước đó: Như phẫu thuật cắt bỏ thai ngoài tử cung hoặc phẫu thuật vùng chậu.

Tuổi tác

Tuổi tác là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến khả năng sinh sản. Phụ nữ từ 35 tuổi trở lên có nguy cơ cao hơn bị vô sinh thứ phát do:

• Giảm chất lượng trứng: Trứng của phụ nữ lớn tuổi có nguy cơ bị lỗi nhiễm sắc thể cao hơn.
• Giảm số lượng trứng: Dự trữ buồng trứng giảm dần theo tuổi tác.

Nguyên nhân từ phía nam giới

Chất lượng tinh trùng

Chất lượng tinh trùng là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến khả năng thụ thai. Các vấn đề về tinh trùng bao gồm:

• Tinh trùng yếu hoặc ít: Tinh trùng không đủ mạnh hoặc không đủ số lượng để thụ thai.
• Tinh trùng dị dạng: Hình dạng bất thường của tinh trùng làm giảm khả năng thụ thai.
• Tinh trùng di động kém: Khả năng di chuyển của tinh trùng bị hạn chế.

Các bệnh lý nam khoa

Một số bệnh lý nam khoa có thể gây ra vô sinh thứ phát, chẳng hạn như:

• Giãn tĩnh mạch thừng tinh: Gây ra nhiệt độ cao ở bìu, ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng.
• Viêm nhiễm đường sinh dục: Gây viêm nhiễm và tổn thương tinh hoàn, ảnh hưởng đến sản xuất tinh trùng.
• Rối loạn nội tiết tố: Gây ra sự mất cân bằng hormone, ảnh hưởng đến sản xuất tinh trùng.

Các yếu tố khác gây vô sinh thứ phát

Lối sống và thói quen

Lối sống và thói quen hàng ngày có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của cả nam và nữ. Một số yếu tố cần lưu ý bao gồm:

• Hút thuốc: Hút thuốc lá có thể làm giảm chất lượng tinh trùng và gây ra rối loạn kinh nguyệt ở phụ nữ.
• Sử dụng rượu bia: Tiêu thụ quá nhiều rượu bia có thể ảnh hưởng đến hormone và chức năng sinh sản.
• Chế độ ăn uống không lành mạnh: Chế độ ăn uống thiếu cân đối, ít chất dinh dưỡng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản.
• Căng thẳng và stress: Căng thẳng kéo dài có thể gây ra rối loạn hormone và ảnh hưởng đến khả năng thụ thai.

Yếu tố môi trường

Môi trường sống và làm việc cũng có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản. Một số yếu tố môi trường cần chú ý bao gồm:

• Tiếp xúc với hóa chất độc hại: Tiếp xúc với các hóa chất công nghiệp, thuốc trừ sâu, chất tẩy rửa có thể ảnh hưởng đến chức năng sinh sản.
• Ô nhiễm không khí: Ô nhiễm không khí có thể gây ra viêm nhiễm và tổn thương cơ quan sinh sản.
• Sóng điện từ: Tiếp xúc quá mức với các thiết bị điện tử và sóng điện từ có thể ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng và trứng.

Các phương pháp chẩn đoán và điều trị vô sinh thứ phát

Chẩn đoán vô sinh thứ phát

Để chẩn đoán vô sinh thứ phát, bác sĩ sẽ tiến hành các bước kiểm tra và xét nghiệm sau:

• Khám lâm sàng: Kiểm tra sức khỏe tổng quát và tiền sử bệnh lý của cả hai vợ chồng.
• Xét nghiệm máu: Kiểm tra các chỉ số hormone, chức năng tuyến giáp, và các dấu hiệu viêm nhiễm.
• Siêu âm: Kiểm tra cấu trúc và chức năng của cơ quan sinh sản.
• Xét nghiệm tinh dịch: Đánh giá chất lượng và số lượng tinh trùng.
• Chụp X-quang: Kiểm tra ống dẫn trứng và tử cung.

Điều trị vô sinh thứ phát

Tùy thuộc vào nguyên nhân gây vô sinh thứ phát, bác sĩ sẽ đề xuất các phương pháp điều trị phù hợp. Các phương pháp điều trị bao gồm:

• Dùng thuốc: Điều trị rối loạn nội tiết tố, viêm nhiễm, và các vấn đề khác.
• Phẫu thuật: Điều trị các vấn đề cấu trúc như tắc ống dẫn trứng, u xơ tử cung.
• Hỗ trợ sinh sản: Như thụ tinh trong ống nghiệm (IVF), thụ tinh nhân tạo (IUI).

Thay đổi lối sống

Ngoài các phương pháp điều trị y tế, thay đổi lối sống cũng đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện khả năng sinh sản. Một số thay đổi lối sống cần thực hiện bao gồm:

• Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh: Tăng cường tiêu thụ rau quả, ngũ cốc nguyên hạt, và protein thực vật.
• Luyện tập thể thao đều đặn: Tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày để duy trì cân nặng lý tưởng và giảm stress.
• Tránh các thói quen xấu: Hạn chế hút thuốc, rượu bia, và các chất kích thích khác.
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Thường xuyên kiểm tra sức khỏe để phát hiện và điều trị kịp thời các vấn đề sinh sản.

Kết luận

Vô sinh thứ phát là một vấn đề phức tạp và có thể gây ra nhiều lo lắng cho các cặp vợ chồng. Việc hiểu rõ nguyên nhân và tìm kiếm sự hỗ trợ y tế kịp thời là rất quan trọng để cải thiện cơ hội thụ thai. Các cặp đôi nên chú ý đến các dấu hiệu bất thường và chủ động thay đổi lối sống để bảo vệ sức khỏe sinh sản của mình. Việc tư vấn và điều trị từ các chuyên gia y tế cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình khắc phục vô sinh thứ phát.