Giải đáp thắc mắc: Bệnh quai bị lây qua đường gì?

Quai bị là một bệnh truyền nhiễm do virus Mumps gây ra, phổ biến ở trẻ em và thanh thiếu niên, nhưng cũng có thể ảnh hưởng đến người lớn. Bệnh này có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng như viêm màng não, viêm tinh hoàn và viêm buồng trứng. Hiểu rõ về các con đường lây truyền của bệnh quai bị là điều rất quan trọng để ngăn ngừa sự lây lan và bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Bài viết này sẽ giải đáp thắc mắc về các con đường lây truyền của bệnh quai bị, cung cấp thông tin chi tiết về cách thức lây lan của virus Mumps và các biện pháp phòng ngừa hiệu quả.

Các con đường lây truyền của bệnh quai bị

Lây truyền qua đường hô hấp

Bệnh quai bị chủ yếu lây truyền qua đường hô hấp khi người nhiễm bệnh ho, hắt hơi, hoặc nói chuyện. Các giọt nhỏ chứa virus từ dịch tiết hô hấp của người bệnh có thể lây nhiễm cho người khác khi họ hít phải hoặc tiếp xúc với các bề mặt bị nhiễm virus.

• Ho và hắt hơi: Khi người bệnh ho hoặc hắt hơi, các giọt nhỏ chứa virus Mumps được phát tán vào không khí. Người khác có thể hít phải các giọt nhỏ này và bị lây nhiễm.
• Nói chuyện: Nói chuyện ở khoảng cách gần cũng có thể làm phát tán các giọt nhỏ chứa virus, đặc biệt là trong môi trường kín, không thông thoáng.

Lây truyền qua tiếp xúc trực tiếp

Tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết từ mũi và miệng của người bệnh cũng là một con đường lây truyền quan trọng của bệnh quai bị. Việc chạm vào các bề mặt bị nhiễm virus và sau đó chạm vào mặt, mũi hoặc miệng có thể dẫn đến lây nhiễm.

• Chạm vào mặt: Chạm vào mặt, mũi, hoặc miệng sau khi tiếp xúc với bề mặt hoặc vật dụng bị nhiễm virus có thể dẫn đến lây nhiễm.
• Dùng chung đồ dùng cá nhân: Sử dụng chung các đồ dùng cá nhân như khăn tay, ly uống nước, đĩa ăn, hoặc bàn chải đánh răng với người bệnh cũng có thể làm lây truyền virus.

Lây truyền trong môi trường tập thể

Bệnh quai bị dễ lây lan trong các môi trường tập thể như trường học, nhà trẻ, nơi làm việc hoặc các khu vực sinh hoạt chung do sự tiếp xúc gần gũi và mật độ người cao.

• Trường học và nhà trẻ: Trẻ em thường tiếp xúc gần gũi với nhau trong các hoạt động học tập và vui chơi, tạo điều kiện thuận lợi cho virus Mumps lây lan.
• Nơi làm việc: Những nơi làm việc có không gian kín, ít thông gió và sự tiếp xúc gần gũi giữa các nhân viên cũng là môi trường dễ lây lan virus.

Triệu chứng và cách nhận biết bệnh quai bị

Triệu chứng ban đầu

Các triệu chứng của bệnh quai bị thường xuất hiện sau thời gian ủ bệnh từ 16-18 ngày.

• Sốt: Người bệnh thường bị sốt cao, từ 38-40°C.
• Mệt mỏi và đau đầu: Cảm giác mệt mỏi và đau đầu là triệu chứng phổ biến.

Triệu chứng đặc trưng

Triệu chứng đặc trưng nhất của bệnh quai bị là sưng đau tuyến mang tai, có thể xảy ra ở một hoặc cả hai bên.

• Sưng tuyến mang tai: Tuyến mang tai sưng to và đau, gây khó khăn khi nhai và nuốt.
• Đau họng: Viêm họng và khó nuốt do sưng tuyến mang tai.
• Đau nhức cơ bắp: Người bệnh có thể cảm thấy đau nhức cơ bắp và khớp, đặc biệt là ở vùng cổ và hàm.

Triệu chứng khác

Ngoài các triệu chứng trên, bệnh quai bị còn có thể gây ra các triệu chứng khác như:

• Buồn nôn và nôn: Triệu chứng buồn nôn và nôn thường xuất hiện do sự khó chịu và sốt cao.
• Mất cảm giác thèm ăn: Người bệnh thường mất cảm giác thèm ăn và chán ăn.

Biện pháp phòng ngừa bệnh quai bị

Tiêm phòng vắc-xin MMR

Tiêm phòng vắc-xin MMR (sởi, quai bị, rubella) là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất đối với bệnh quai bị.

• Lịch tiêm chủng: Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và các cơ quan y tế quốc gia, lịch tiêm phòng vắc-xin MMR cho trẻ em thường bao gồm hai liều:
  • Liều đầu tiên khi trẻ được 12-15 tháng tuổi.
  • Liều thứ hai khi trẻ được 4-6 tuổi.
• Hiệu quả của vắc-xin: Vắc-xin MMR có hiệu quả cao trong việc ngăn ngừa bệnh quai bị và các biến chứng liên quan.

Giữ vệ sinh cá nhân

Giữ gìn vệ sinh cá nhân là biện pháp quan trọng giúp ngăn ngừa lây lan virus Mumps.

• Rửa tay thường xuyên: Rửa tay bằng xà phòng và nước sạch ít nhất 20 giây, đặc biệt là sau khi ho, hắt hơi, tiếp xúc với dịch tiết từ mũi, miệng hoặc trước khi ăn.
• Sử dụng nước rửa tay khử khuẩn: Nếu không có xà phòng và nước, sử dụng nước rửa tay khử khuẩn chứa cồn.

Giữ vệ sinh môi trường sống

Thường xuyên lau chùi và khử trùng các bề mặt tiếp xúc như tay nắm cửa, bàn ghế và các thiết bị cá nhân để ngăn ngừa lây lan virus.

• Dùng dung dịch khử trùng: Sử dụng dung dịch khử trùng chứa cồn hoặc các chất diệt khuẩn khác để lau chùi các bề mặt tiếp xúc.
• Giữ nhà cửa thông thoáng: Mở cửa sổ và sử dụng quạt thông gió để duy trì không khí trong lành trong nhà.

Tránh tiếp xúc với người bệnh

Tránh tiếp xúc với người bệnh là biện pháp hiệu quả để ngăn ngừa lây nhiễm virus Mumps.

• Hạn chế tiếp xúc: Tránh tiếp xúc gần với người đang mắc bệnh quai bị. Nếu cần thiết, hãy sử dụng khẩu trang và giữ khoảng cách an toàn.
• Cách ly người bệnh: Nếu có người mắc bệnh trong gia đình hoặc nhóm tiếp xúc gần, cần cách ly người bệnh và thực hiện các biện pháp vệ sinh nghiêm ngặt.

Chăm sóc và điều trị người bị quai bị

Nghỉ ngơi và chăm sóc tại nhà

Nghỉ ngơi và chăm sóc tại nhà là biện pháp đầu tiên và quan trọng nhất để giảm triệu chứng và hỗ trợ quá trình hồi phục khi mắc quai bị.

• Nghỉ ngơi đầy đủ: Đảm bảo người bệnh được nghỉ ngơi đầy đủ, tránh các hoạt động gắng sức để cơ thể có thể tập trung chống lại virus.
• Giữ ấm cơ thể: Mặc quần áo ấm và tránh tiếp xúc với gió lạnh để giữ nhiệt độ cơ thể ổn định.
• Uống đủ nước: Duy trì độ ẩm cho cơ thể bằng cách uống nhiều nước. Nước giúp loại bỏ độc tố và hỗ trợ quá trình hồi phục.
• Chườm ấm và chườm lạnh: Sử dụng khăn ấm hoặc túi chườm ấm để chườm lên vùng sưng đau trong khoảng 15-20 phút mỗi lần, lặp lại nhiều lần trong ngày. Chườm lạnh cũng có thể giúp giảm đau và sưng.

Sử dụng thuốc giảm đau và hạ sốt

Việc sử dụng thuốc giảm đau và hạ sốt giúp giảm triệu chứng sốt và đau, giúp người bệnh cảm thấy dễ chịu hơn.

• Acetaminophen (Paracetamol): Thuốc giảm đau và hạ sốt an toàn, giúp giảm triệu chứng sốt và đau. Nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.
• Ibuprofen: Thuốc giảm đau và hạ sốt khác có thể sử dụng, giúp giảm viêm và đau. Tuy nhiên, cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.

Theo dõi triệu chứng và điều trị kịp thời

Việc theo dõi kỹ các triệu chứng của người bệnh là rất quan trọng để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường và xử lý kịp thời.

• Đo nhiệt độ cơ thể: Đo nhiệt độ cơ thể hàng ngày để kiểm tra tình trạng sốt của người bệnh.
• Quan sát vùng sưng: Quan sát vùng tuyến mang tai để theo dõi mức độ sưng và phát hiện sớm các dấu hiệu nhiễm trùng hoặc biến chứng.

Các sản phẩm điều trị ho, cảm cúm

Kết luận

Bệnh quai bị là một bệnh truyền nhiễm dễ lây lan qua đường hô hấp và tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết từ mũi và miệng của người bệnh. Hiểu rõ về các con đường lây truyền của bệnh quai bị giúp chúng ta có biện pháp phòng ngừa hiệu quả và bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Tiêm phòng vắc-xin MMR là biện pháp hiệu quả nhất để ngăn ngừa bệnh quai bị và các biến chứng liên quan. Ngoài ra, giữ gìn vệ sinh cá nhân, môi trường sống sạch sẽ, và tránh tiếp xúc với người bệnh cũng là những biện pháp quan trọng giúp ngăn ngừa lây lan virus Mumps.