Những điều cần biết về bệnh thủy đậu và quai bị

Thủy đậu và quai bị là hai bệnh truyền nhiễm thường gặp, đặc biệt ở trẻ em, nhưng cũng có thể ảnh hưởng đến người lớn. Cả hai bệnh này đều có thể gây ra các triệu chứng khó chịu và, trong một số trường hợp, dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng. Hiểu rõ về nguyên nhân, triệu chứng, cách phòng ngừa và điều trị bệnh thủy đậu và quai bị sẽ giúp bảo vệ sức khỏe của bạn và người thân. Bài viết này sẽ cung cấp những thông tin cần biết về hai bệnh này.

Nguyên nhân và cách lây truyền

Nguyên nhân và cách lây truyền bệnh thủy đậu

Nguyên nhân: Thủy đậu (còn gọi là bệnh trái rạ) do virus Varicella-Zoster gây ra.

Cách lây truyền: Thủy đậu là một bệnh rất dễ lây lan, truyền từ người này sang người khác qua:

• Giọt bắn: Khi người bệnh ho, hắt hơi, hoặc nói chuyện, các giọt nhỏ chứa virus có thể phát tán vào không khí và lây nhiễm cho người khác.
• Tiếp xúc trực tiếp: Tiếp xúc với dịch từ các mụn nước thủy đậu.
• Tiếp xúc gián tiếp: Virus có thể tồn tại trên các bề mặt và đồ vật, và lây lan khi người khác chạm vào những bề mặt này rồi chạm vào mặt, mũi hoặc miệng.

Nguyên nhân và cách lây truyền bệnh quai bị

Nguyên nhân: Quai bị do virus Mumps gây ra.

Cách lây truyền: Quai bị lây truyền chủ yếu qua đường hô hấp khi người bệnh ho, hắt hơi, hoặc tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết từ mũi và miệng của người bệnh.

• Giọt bắn: Khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc nói chuyện, các giọt nhỏ chứa virus có thể phát tán vào không khí và lây nhiễm cho người khác.
• Tiếp xúc trực tiếp: Chạm vào bề mặt bị nhiễm virus, sau đó chạm vào mặt, mũi hoặc miệng cũng có thể dẫn đến lây nhiễm.

Triệu chứng của bệnh thủy đậu và quai bị

Triệu chứng bệnh thủy đậu

Các triệu chứng của bệnh thủy đậu thường xuất hiện từ 10 đến 21 ngày sau khi tiếp xúc với virus và có thể kéo dài từ 5 đến 10 ngày.

• Phát ban: Xuất hiện đầu tiên dưới dạng các đốm đỏ nhỏ, sau đó phát triển thành các mụn nước chứa dịch và cuối cùng là các vảy khô.
• Sốt: Thường sốt nhẹ đến trung bình, kèm theo cảm giác mệt mỏi.
• Đau đầu và đau cơ: Người bệnh có thể cảm thấy đau đầu và đau cơ nhẹ.
• Ngứa: Các mụn nước gây ngứa, làm người bệnh cảm thấy khó chịu.

Triệu chứng bệnh quai bị

Các triệu chứng của bệnh quai bị thường xuất hiện từ 16 đến 18 ngày sau khi tiếp xúc với virus.

• Sưng tuyến mang tai: Triệu chứng đặc trưng nhất là sưng đau tuyến mang tai, có thể xảy ra ở một hoặc cả hai bên mặt.
• Sốt: Người bệnh thường bị sốt cao, từ 38-40°C.
• Đau đầu: Đau đầu nhẹ đến trung bình, kèm theo cảm giác mệt mỏi.
• Đau cơ và khớp: Người bệnh có thể cảm thấy đau nhức cơ bắp và khớp, đặc biệt là ở vùng cổ và hàm.
• Đau họng và khó nuốt: Viêm họng và khó nuốt do sưng tuyến mang tai.

Phòng ngừa và điều trị

Phòng ngừa bệnh thủy đậu

Vacxin: Vacxin thủy đậu là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất. Trẻ em thường được tiêm hai liều vacxin thủy đậu: liều đầu tiên khi trẻ được 12-15 tháng tuổi và liều thứ hai khi trẻ được 4-6 tuổi.

Biện pháp khác:

• Tránh tiếp xúc: Tránh tiếp xúc với người bệnh thủy đậu để giảm nguy cơ lây nhiễm.
• Rửa tay thường xuyên: Rửa tay bằng xà phòng và nước sạch để loại bỏ virus khỏi tay.
• Giữ vệ sinh cá nhân: Sử dụng các vật dụng cá nhân riêng biệt và giữ vệ sinh môi trường sống.

Điều trị bệnh thủy đậu

Chăm sóc tại nhà:

• Giảm sốt và đau: Sử dụng thuốc giảm đau và hạ sốt như paracetamol hoặc ibuprofen theo chỉ dẫn của bác sĩ.
• Giảm ngứa: Dùng kem hoặc thuốc mỡ calamine để giảm ngứa, và cắt ngắn móng tay để tránh trầy xước da.
• Duy trì độ ẩm: Uống đủ nước để duy trì độ ẩm cho cơ thể và ăn các thực phẩm dễ tiêu hóa.

Điều trị y tế:

• Thuốc kháng virus: Trong một số trường hợp nghiêm trọng, bác sĩ có thể kê đơn thuốc kháng virus như acyclovir để giảm mức độ nghiêm trọng và thời gian kéo dài của bệnh.

Phòng ngừa bệnh quai bị

Vacxin: Vacxin MMR (sởi, quai bị, rubella) là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất. Trẻ em thường được tiêm hai liều vacxin MMR: liều đầu tiên khi trẻ được 12-15 tháng tuổi và liều thứ hai khi trẻ được 4-6 tuổi.

Biện pháp khác:

• Tránh tiếp xúc: Tránh tiếp xúc với người bệnh quai bị để giảm nguy cơ lây nhiễm.
• Rửa tay thường xuyên: Rửa tay bằng xà phòng và nước sạch để loại bỏ virus khỏi tay.
• Giữ vệ sinh cá nhân: Sử dụng các vật dụng cá nhân riêng biệt và giữ vệ sinh môi trường sống.

Điều trị bệnh quai bị

Chăm sóc tại nhà:

• Giảm sốt và đau: Sử dụng thuốc giảm đau và hạ sốt như paracetamol hoặc ibuprofen theo chỉ dẫn của bác sĩ.
• Chườm ấm: Sử dụng khăn ấm để chườm lên vùng sưng đau trong khoảng 15-20 phút mỗi lần để giảm sưng và đau.
• Duy trì độ ẩm: Uống đủ nước để duy trì độ ẩm cho cơ thể và ăn các thực phẩm dễ tiêu hóa.

Điều trị y tế:

• Theo dõi biến chứng: Nếu có các dấu hiệu biến chứng như viêm màng não, viêm tinh hoàn hoặc viêm buồng trứng, cần liên hệ ngay với bác sĩ để được điều trị kịp thời.

So sánh bệnh thủy đậu và quai bị

Sự giống nhau

• Đều là bệnh truyền nhiễm: Cả thủy đậu và quai bị đều do virus gây ra và lây truyền qua đường hô hấp hoặc tiếp xúc trực tiếp.
• Vacxin phòng ngừa: Cả hai bệnh đều có thể được phòng ngừa hiệu quả bằng vacxin.
• Triệu chứng ban đầu tương tự: Cả hai bệnh đều có triệu chứng ban đầu như sốt, đau đầu, và mệt mỏi.

Sự khác nhau

• Nguyên nhân: Thủy đậu do virus Varicella-Zoster gây ra, trong khi quai bị do virus Mumps gây ra.
• Triệu chứng đặc trưng: Thủy đậu gây phát ban và mụn nước, trong khi quai bị gây sưng đau tuyến mang tai.
• Biến chứng: Biến chứng của thủy đậu bao gồm nhiễm trùng da, viêm phổi, và viêm não; trong khi biến chứng của quai bị bao gồm viêm màng não, viêm tinh hoàn và viêm buồng trứng.

Các sản phẩm điều trị ho, cảm cúm

Kết luận

Thủy đậu và quai bị là hai bệnh truyền nhiễm phổ biến nhưng có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng nếu không được phòng ngừa và điều trị kịp thời. Việc tiêm vacxin là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất để bảo vệ trẻ em và người lớn khỏi hai bệnh này. Hiểu rõ về nguyên nhân, triệu chứng, cách phòng ngừa và điều trị sẽ giúp bạn và người thân luôn khỏe mạnh và an toàn.