Bướu giáp lan tỏa: Nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị

Bướu giáp lan tỏa là một tình trạng bệnh lý của tuyến giáp, nơi toàn bộ tuyến giáp bị sưng to mà không có sự hình thành các nốt hoặc khối u rõ rệt. Bướu giáp lan tỏa thường là biểu hiện của bệnh lý cường giáp, trong đó bệnh Basedow (hay còn gọi là bệnh Graves) là nguyên nhân phổ biến nhất. Hiểu rõ về nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị của bướu giáp lan tỏa giúp người bệnh phát hiện sớm và quản lý bệnh hiệu quả. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu chi tiết về tình trạng này.

Nguyên nhân của bướu giáp lan tỏa

Bệnh Basedow (Graves)

Bệnh Basedow là nguyên nhân chính gây ra bướu giáp lan tỏa. Đây là một rối loạn tự miễn dịch, trong đó hệ thống miễn dịch tấn công nhầm vào tuyến giáp, kích thích sản xuất quá mức hormone tuyến giáp. Sự kích thích này dẫn đến sự tăng trưởng của toàn bộ tuyến giáp và làm nó phình to.

Thiếu i-ốt

Thiếu i-ốt là nguyên nhân chính gây ra nhiều loại bướu giáp, bao gồm cả bướu giáp lan tỏa. I-ốt là yếu tố cần thiết cho sự sản xuất hormone tuyến giáp. Khi cơ thể thiếu i-ốt, tuyến giáp phải làm việc nhiều hơn để tổng hợp đủ lượng hormone, dẫn đến sự phát triển không đều của tuyến giáp và làm nó phình to.

Di truyền

Yếu tố di truyền cũng đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của bướu giáp lan tỏa. Nếu trong gia đình có người mắc bệnh tuyến giáp, nguy cơ bạn bị mắc bệnh này cũng tăng lên. Các đột biến gene liên quan đến chức năng của tuyến giáp có thể được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.

Các bệnh tự miễn khác

Những người mắc các bệnh tự miễn khác, chẳng hạn như lupus hoặc viêm khớp dạng thấp, cũng có nguy cơ cao mắc bệnh bướu giáp lan tỏa. Hệ thống miễn dịch tấn công nhầm vào tuyến giáp có thể gây ra sự tăng trưởng không kiểm soát của tuyến này.

Yếu tố môi trường và lối sống

Các yếu tố môi trường như ô nhiễm, tiếp xúc với các chất độc hại, và căng thẳng cũng có thể góp phần vào sự phát triển của bướu giáp lan tỏa. Lối sống không lành mạnh, bao gồm chế độ ăn uống kém, thiếu vận động, và hút thuốc lá, cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Triệu chứng của bướu giáp lan tỏa

Sưng to vùng cổ

Triệu chứng dễ nhận biết nhất của bướu giáp lan tỏa là sự sưng to vùng cổ, nơi tuyến giáp nằm. Sự phình to này thường đồng đều và không có sự hiện diện của các nốt hoặc khối u rõ rệt. Sưng to vùng cổ có thể làm biến dạng cổ và gây ra sự khó chịu về mặt thẩm mỹ.

Cường giáp

Bướu giáp lan tỏa thường liên quan đến tình trạng cường giáp, tức là tuyến giáp sản xuất quá nhiều hormone. Triệu chứng của cường giáp bao gồm:

• Tăng nhịp tim: Nhịp tim nhanh, cảm giác hồi hộp.
• Giảm cân: Mặc dù ăn uống bình thường hoặc thậm chí ăn nhiều hơn, nhưng vẫn giảm cân.
• Run tay: Tay run rẩy không kiểm soát.
• Đổ mồ hôi nhiều: Cảm giác nóng, đổ mồ hôi quá mức.
• Lo âu, căng thẳng: Cảm giác lo lắng, bồn chồn.

Các triệu chứng khác

Ngoài các triệu chứng liên quan đến cường giáp, bướu giáp lan tỏa cũng có thể gây ra các triệu chứng khác như:

• Khó nuốt và khó thở: Do sự phình to của tuyến giáp chèn ép lên thực quản và khí quản.
• Thay đổi giọng nói: Giọng nói khàn hoặc yếu do áp lực lên dây thanh quản.
• Đau hoặc khó chịu ở cổ: Cảm giác đau hoặc khó chịu ở vùng cổ do sự tăng trưởng của tuyến giáp.

Chẩn đoán bướu giáp lan tỏa

Xét nghiệm máu

Xét nghiệm máu giúp đánh giá chức năng tuyến giáp và xác định mức độ hormone tuyến giáp trong cơ thể. Xét nghiệm này cũng giúp phát hiện sự thiếu hụt i-ốt và các rối loạn liên quan đến tuyến giáp. Kết quả xét nghiệm máu sẽ cung cấp thông tin quan trọng để bác sĩ đánh giá tình trạng bệnh.

Siêu âm tuyến giáp

Siêu âm tuyến giáp là phương pháp hình ảnh không xâm lấn giúp xác định kích thước và cấu trúc của tuyến giáp. Phương pháp này cũng giúp đánh giá tính chất của tuyến giáp và xác định xem có bất kỳ sự phát triển không đều hoặc bất thường nào.

Xạ hình tuyến giáp

Xạ hình tuyến giáp là phương pháp sử dụng chất phóng xạ để tạo ra hình ảnh của tuyến giáp. Phương pháp này giúp đánh giá chức năng của tuyến giáp và xác định mức độ hoạt động của các vùng khác nhau trong tuyến giáp. Xạ hình tuyến giáp đặc biệt hữu ích trong chẩn đoán cường giáp và các rối loạn liên quan.

Khám lâm sàng

Bác sĩ sẽ tiến hành khám lâm sàng để xác định sự hiện diện của sự phình to vùng cổ. Khám lâm sàng bao gồm kiểm tra vùng cổ, đo kích thước của tuyến giáp và đánh giá các triệu chứng liên quan.

Cách điều trị bướu giáp lan tỏa

Thuốc kháng giáp

Thuốc kháng giáp, chẳng hạn như methimazole hoặc propylthiouracil, là phương pháp điều trị chính cho bướu giáp lan tỏa liên quan đến cường giáp. Thuốc kháng giáp giúp giảm sản xuất hormone tuyến giáp và kiểm soát các triệu chứng của cường giáp.

I-ốt phóng xạ

I-ốt phóng xạ là một phương pháp điều trị hiệu quả cho bướu giáp lan tỏa. I-ốt phóng xạ được hấp thụ bởi tuyến giáp và phá hủy các tế bào tuyến giáp, giúp giảm kích thước của tuyến giáp và kiểm soát sản xuất hormone. Phương pháp này thường được sử dụng cho những bệnh nhân không đáp ứng tốt với thuốc kháng giáp.

Phẫu thuật

Phẫu thuật cắt bỏ tuyến giáp (toàn phần hoặc một phần) có thể được chỉ định trong trường hợp bướu giáp lan tỏa gây ra các triệu chứng nghiêm trọng hoặc không đáp ứng tốt với các phương pháp điều trị khác. Phẫu thuật giúp loại bỏ hoàn toàn nguồn gốc của vấn đề, nhưng bệnh nhân sẽ cần phải dùng hormone tuyến giáp thay thế suốt đời sau phẫu thuật.

Điều trị hỗ trợ

Ngoài các phương pháp điều trị chính, điều trị hỗ trợ cũng rất quan trọng để kiểm soát các triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống của bệnh nhân. Điều trị hỗ trợ bao gồm:

• Thuốc beta-blocker: Giúp kiểm soát các triệu chứng như nhịp tim nhanh và run tay.
• Chế độ ăn uống lành mạnh: Đảm bảo cung cấp đủ i-ốt và các dưỡng chất cần thiết cho sức khỏe tuyến giáp.
• Giảm căng thẳng: Thực hiện các biện pháp giảm căng thẳng như yoga, thiền và tập thể dục đều đặn.

Kết luận

Bướu giáp lan tỏa là một tình trạng phổ biến liên quan đến sự phình to của toàn bộ tuyến giáp mà không có sự hình thành các nốt hoặc khối u rõ rệt. Nguyên nhân chính của bướu giáp lan tỏa bao gồm bệnh Basedow, thiếu i-ốt, yếu tố di truyền, các bệnh tự miễn khác, và các yếu tố môi trường. Triệu chứng của bướu giáp lan tỏa bao gồm sưng to vùng cổ, cường giáp, khó nuốt và khó thở, thay đổi giọng nói, và đau hoặc khó chịu ở cổ.