Đường huyết cao nhưng HbA1c thấp có ý nghĩa gì? Giải đáp

Trong chăm sóc sức khỏe, sự đo đường huyết và chỉ số HbA1c là hai yếu tố quan trọng để đánh giá kiểm soát đáng tin cậy của bệnh tiểu đường. Tuy nhiên, khi gặp trường hợp đường huyết cao nhưng HbA1c lại thấp, điều này có thể gợi ý đến những gì?

Đường huyết cao nhưng HbA1c thấp là gì?

Trong thế giới chăm sóc sức khỏe, việc đánh giá và điều chỉnh đường huyết là vấn đề cực kỳ quan trọng đối với người mắc bệnh tiểu đường. Tuy nhiên, khi kết quả đo đường huyết cao nhưng chỉ số HbA1c lại thấp, điều này có thể đem đến những nhận định và hậu quả gì?

Xét nghiệm HbA1c cho biết bệnh tiểu đường của bạn có được kiểm soát tốt không
Xét nghiệm HbA1c cho biết bệnh tiểu đường của bạn có được kiểm soát tốt không

Để hiểu rõ hơn về vấn đề này, chúng ta cần bàn về hai yếu tố quan trọng: đường huyết và HbA1c. Đường huyết (hay còn gọi là glucose máu) là lượng đường trong máu tại thời điểm cụ thể, thường được đo bằng cách lấy mẫu máu và đo trực tiếp. Trái ngược với đó, HbA1c (huyết globin A1c) là chỉ số thể hiện trung bình nồng độ glucose trong máu trong khoảng thời gian 2-3 tháng qua. Đây là chỉ số quan trọng để đánh giá sự kiểm soát đường huyết của bệnh nhân tiểu đường.

Đối tượng nào thực hiện xét nghiệm HbA1c?

Xét nghiệm HbA1c là một công cụ quan trọng trong việc đánh giá và quản lý bệnh tiểu đường. Tuy nhiên, không phải ai cũng cần phải thực hiện xét nghiệm này. Dưới đây là những nhóm đối tượng nên cân nhắc thực hiện xét nghiệm HbA1c:

1. Người mắc bệnh tiểu đường:

  • Tiểu đường tuýp 1 và tuýp 2: Xét nghiệm HbA1c giúp theo dõi hiệu quả kiểm soát đường huyết và điều chỉnh kế hoạch điều trị.

2. Người có nguy cơ cao mắc tiểu đường:

  • Tiền tiểu đường: Những người có chỉ số đường huyết cao hơn mức bình thường nhưng chưa đạt ngưỡng tiểu đường nên xét nghiệm HbA1c để theo dõi và phòng ngừa.
  • Tiền sử gia đình: Những người có người thân trong gia đình mắc tiểu đường cũng cần kiểm tra định kỳ.

3. Người có triệu chứng nghi ngờ tiểu đường:

  • Triệu chứng đặc trưng: Bao gồm khát nước nhiều, tiểu nhiều, mệt mỏi, và giảm cân không rõ lý do. Những triệu chứng này cần được kiểm tra để xác định liệu có phải do tiểu đường gây ra hay không.
Dưới 45 tuổi nhưng thừa cân nên thực hiện xét nghiệm HbA1c
Dưới 45 tuổi nhưng thừa cân nên thực hiện xét nghiệm HbA1c

4. Phụ nữ mang thai:

  • Tiểu đường thai kỳ: Phụ nữ mang thai có nguy cơ cao mắc tiểu đường thai kỳ nên kiểm tra HbA1c để đảm bảo sức khỏe của mẹ và thai nhi.

5. Người có các yếu tố nguy cơ khác:

  • Thừa cân hoặc béo phì: Những người thừa cân, béo phì có nguy cơ cao mắc tiểu đường nên xét nghiệm HbA1c định kỳ.
  • Huyết áp cao: Huyết áp cao có thể là dấu hiệu của tiểu đường hoặc tăng nguy cơ mắc bệnh.

6. Người có lối sống không lành mạnh:

  • Ít vận động: Người ít vận động thể chất có nguy cơ cao hơn mắc tiểu đường và nên xét nghiệm HbA1c để đánh giá nguy cơ.

7. Người lớn tuổi:

  • Tuổi từ 45 trở lên: Theo khuyến cáo của Hiệp hội Tiểu đường Hoa Kỳ, tất cả người lớn từ 45 tuổi trở lên nên thực hiện xét nghiệm HbA1c định kỳ.
Khi mất máu hoặc nhận máu từ người khác có thể ảnh hưởng đến chỉ số HbA1c
Khi mất máu hoặc nhận máu từ người khác có thể ảnh hưởng đến chỉ số HbA1c

Bí ẩn khi đường huyết cao nhưng HbA1c lại thấp

Trong thực tế, có những trường hợp bệnh nhân có đường huyết cao (nhưng thường là tại những thời điểm cụ thể như sau khi ăn) nhưng HbA1c lại ở mức thấp, mặc dù sự kiểm soát đường huyết hằng ngày có vẻ như không tốt. Hiện tượng này có thể gợi ý đến một số khía cạnh sau:

1. Điều chỉnh đường huyết trong ngắn hạn:

  • Một số bệnh nhân có thể có khả năng tự điều chỉnh đường huyết tốt sau khi ăn, do đó các mẫu máu lấy vào các thời điểm không phải là khi đường huyết cao nhất có thể giảm dần về mức bình thường, dẫn đến HbA1c thấp hơn so với mức đường huyết hàng ngày.

2. Cơ chế phản hồi đáp ứng đường huyết:

  • Một số người có cơ chế phản hồi đường huyết nhanh hơn, do đó thời gian lượng đường huyết cao trong cơ thể ngắn hơn, không đủ để tác động đến HbA1c.

3. Biến động đường huyết trong ngày:

  • Sự biến động đường huyết trong ngày là thường xuyên và phức tạp. HbA1c chỉ phản ánh mức độ trung bình của đường huyết trong suốt 2-3 tháng, không phải từng khoảng thời gian ngắn. Do đó, có thể có sự không phù hợp giữa đường huyết cao tạm thời và HbA1c thấp.
Nên kiểm tra lại khi có chỉ số đường huyết cao nhưng HbA1c thấp
Nên kiểm tra lại khi có chỉ số đường huyết cao nhưng HbA1c thấp

Các sản phẩm hỗ trợ điều trị

Cách giảm chỉ số HbA1c

Trong quá trình quản lý bệnh tiểu đường, giảm chỉ số HbA1c là mục tiêu quan trọng để duy trì sức khỏe và ngăn ngừa các biến chứng. Dưới đây là một số phương pháp hiệu quả giúp cải thiện chỉ số HbA1c:

1. Điều chỉnh chế độ dinh dưỡng:

  • Ăn ít đường: Hạn chế tiêu thụ đường tinh khiết và thức ăn có chỉ số glycemic cao.
  • Tăng cường rau quả và ngũ cốc nguyên hạt: Bổ sung nhiều rau quả và ngũ cốc nguyên hạt vào khẩu phần ăn giúp cung cấp chất xơ và điều hòa đường huyết.
  • Chia bữa ăn nhỏ: Ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày giúp phân bổ đường huyết đều hơn.

2. Tập luyện thường xuyên:

  • Vận động aerobics: Tập thể dục nhịp điệu nhẹ nhàng như đi bộ, đạp xe giúp cải thiện sự nhạy cảm của cơ thể với insulin và làm giảm đường huyết.
  • Tập thể dục chống kháng: Tập luyện cường độ cao như tập thể dục chống lại sẽ giúp cải thiện sự nhạy cảm của cơ thể với insulin hơn.
Tập thể dục có thể cải thiện tích cực chỉ số HbA1c của bạn
Tập thể dục có thể cải thiện tích cực chỉ số HbA1c của bạn

Kết luận

Trên thực tế, hiện tượng đường huyết cao nhưng HbA1c thấp có thể đem lại những lợi ích và thách thức riêng đối với chăm sóc sức khỏe của bệnh nhân tiểu đường. Việc hiểu rõ nguyên nhân và cơ chế sau sự tương quan này là cực kỳ quan trọng để có thể đưa ra những quyết định điều trị chính xác và hiệu quả nhất cho bệnh nhân. Chính vì vậy, việc liên tục theo dõi và đánh giá không chỉ đơn thuần dựa vào chỉ số HbA1c mà còn cần cân nhắc đến các yếu tố khác liên quan đến sự kiểm soát đường huyết trong suốt quá trình điều trị là điều cần thiết.