Đứt gân bánh chè: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Gân bánh chè (patellar tendon) là gân nối xương bánh chè với xương chày, đóng vai trò quan trọng trong việc duỗi gối và hoạt động của chân. Đứt gân bánh chè là một chấn thương nghiêm trọng, thường xảy ra do một lực tác động mạnh hoặc một sự căng thẳng quá mức lên gân.

Nguyên nhân gây đứt gân bánh chè

Dưới đây là một số nguyên nhân chính gây đứt gân bánh chè:

1. Chấn thương trực tiếp:

• Tai nạn giao thông: Tai nạn xe máy, xe hơi hoặc các loại phương tiện khác có thể gây ra lực tác động mạnh trực tiếp lên vùng đầu gối, dẫn đến đứt gân bánh chè.
• Chấn thương thể thao: Các môn thể thao có tính đối kháng cao như bóng đá, bóng rổ, và quần vợt thường gây ra chấn thương trực tiếp hoặc gián tiếp đến gân bánh chè.

2. Căng thẳng quá mức:

• Hoạt động cường độ cao: Các hoạt động yêu cầu sự căng thẳng liên tục lên gân bánh chè như nhảy cao, chạy nhanh, hoặc nâng tạ nặng có thể làm gân bị căng thẳng quá mức và dẫn đến đứt.
• Chuyển động đột ngột: Chuyển động đột ngột hoặc sai tư thế trong khi tập luyện thể thao hoặc làm việc có thể gây ra đứt gân bánh chè.

3. Yếu tố bệnh lý:

• Thoái hóa gân: Sự thoái hóa tự nhiên của gân do tuổi tác hoặc các bệnh lý liên quan đến thoái hóa mô mềm có thể làm gân trở nên yếu hơn và dễ bị đứt.
• Viêm gân mãn tính: Viêm gân bánh chè mãn tính có thể làm gân bị yếu đi và dễ đứt hơn khi chịu tác động mạnh.

4. Nguyên nhân khác:

• Tiền sử phẫu thuật: Những người đã từng phẫu thuật đầu gối có thể có nguy cơ cao hơn bị đứt gân bánh chè do sự yếu đuối của mô sẹo.
• Sử dụng thuốc: Một số loại thuốc, đặc biệt là corticosteroid, có thể làm giảm độ bền của gân và tăng nguy cơ đứt.

Triệu chứng của đứt gân bánh chè

Đứt gân bánh chè gây ra các triệu chứng rõ ràng và nghiêm trọng, cần được nhận biết và điều trị kịp thời để tránh các biến chứng lâu dài. Dưới đây là các triệu chứng phổ biến của đứt gân bánh chè:

1. Đau dữ dội:

• Vị trí đau: Đau thường tập trung ở vùng trước đầu gối, ngay dưới xương bánh chè.
• Mức độ đau: Cơn đau có thể rất dữ dội và kéo dài, đặc biệt khi cố gắng duỗi hoặc gập gối.

2. Sưng và bầm tím:

• Sưng: Vùng đầu gối có thể bị sưng lên ngay sau chấn thương.
• Bầm tím: Có thể xuất hiện các vết bầm tím xung quanh vùng gân bị đứt do chảy máu dưới da.

3. Mất chức năng:

• Không thể duỗi gối: Bệnh nhân thường không thể duỗi thẳng gối hoặc đứng lên bằng chân bị thương.
• Yếu cơ: Cảm giác yếu cơ xung quanh đầu gối, đặc biệt là cơ đùi trước (quadriceps).

4. Biến dạng vùng đầu gối:

• Sự di chuyển của xương bánh chè: Xương bánh chè có thể bị di chuyển lên trên do mất liên kết với xương chày.
• Mất sự cân đối: Đầu gối có thể trông không đối xứng hoặc bị biến dạng so với bên không bị thương.

Cách điều trị đứt gân bánh chè

Điều trị đứt gân bánh chè bao gồm các phương pháp không phẫu thuật và phẫu thuật, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của chấn thương và tình trạng sức khỏe của bệnh nhân.

1. Điều trị không phẫu thuật:

• Nghỉ ngơi và bất động: Bệnh nhân cần nghỉ ngơi và bất động chân bị thương để tránh gây thêm tổn thương. Có thể sử dụng nẹp hoặc bó bột để giữ chân ở vị trí cố định.
• Chườm đá: Chườm đá vùng bị thương trong 15-20 phút mỗi lần, nhiều lần trong ngày để giảm sưng và đau.
• Dùng thuốc giảm đau và kháng viêm: Bác sĩ có thể kê đơn thuốc giảm đau và kháng viêm để giảm triệu chứng đau và viêm.
• Vật lý trị liệu: Sau khi gân bắt đầu lành, các bài tập vật lý trị liệu nhẹ nhàng sẽ được áp dụng để tăng cường sức mạnh và độ linh hoạt của khớp gối.

2. Điều trị phẫu thuật:

• Chỉ định phẫu thuật: Phẫu thuật thường được chỉ định khi gân bánh chè bị đứt hoàn toàn hoặc khi các biện pháp không phẫu thuật không hiệu quả.
• Phương pháp phẫu thuật: Phẫu thuật tái tạo gân bánh chè thường bao gồm việc nối lại gân bị đứt hoặc ghép gân từ một phần khác của cơ thể hoặc từ nguồn ghép đồng loại.
• Phục hồi sau phẫu thuật: Bệnh nhân sẽ cần thực hiện các bài tập vật lý trị liệu để phục hồi chức năng và tăng cường sức mạnh cơ bắp. Quá trình phục hồi có thể kéo dài từ vài tháng đến một năm, tùy thuộc vào mức độ chấn thương và sự tuân thủ quy trình phục hồi.

3. Phục hồi và vật lý trị liệu:

• Giai đoạn đầu: Tập trung vào việc giảm sưng và đau, duy trì sự di động của khớp gối. Các bài tập nhẹ nhàng như co duỗi ngón chân và mắt cá chân sẽ được áp dụng.
• Giai đoạn trung gian: Tăng cường sức mạnh cơ bắp và độ linh hoạt thông qua các bài tập như nâng chân thẳng, squat nhẹ và kéo dây kháng lực.
• Giai đoạn phục hồi nâng cao: Tập luyện cường độ cao hơn để khôi phục hoàn toàn chức năng, bao gồm các bài tập chạy bộ nhẹ, nhảy dây và bước lên bậc thang.

Các sản phẩm hỗ trợ điều trị cơ, xương khớp

Kết luận

Đứt gân bánh chè là một chấn thương nghiêm trọng cần được chẩn đoán và điều trị kịp thời để tránh các biến chứng lâu dài. Việc nhận biết các triệu chứng của đứt gân bánh chè, như đau dữ dội, sưng, mất chức năng và biến dạng vùng đầu gối, là rất quan trọng. Điều trị đứt gân bánh chè bao gồm cả các biện pháp không phẫu thuật và phẫu thuật, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của chấn thương.