Hiện tượng quai bị ở người lớn: Cách điều trị hiệu quả

Quai bị là một bệnh truyền nhiễm do virus Mumps gây ra, thường gặp ở trẻ em nhưng người lớn cũng có thể mắc bệnh này. Ở người lớn, quai bị có thể dẫn đến các triệu chứng nghiêm trọng hơn và dễ gặp các biến chứng nguy hiểm hơn so với trẻ em. Việc điều trị kịp thời và đúng cách là rất quan trọng để giảm triệu chứng, ngăn ngừa biến chứng và hỗ trợ quá trình hồi phục. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về hiện tượng quai bị ở người lớn và các phương pháp điều trị hiệu quả.

Nguyên nhân và triệu chứng của quai bị ở người lớn

Nguyên nhân gây bệnh quai bị

Quai bị do virus Mumps gây ra, lây truyền chủ yếu qua đường hô hấp khi người nhiễm bệnh ho, hắt hơi, nói chuyện hoặc tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết từ mũi và miệng của người bệnh.

• Virus Mumps: Virus tấn công các tuyến nước bọt, đặc biệt là tuyến mang tai, dẫn đến viêm và sưng.
• Giai đoạn ủ bệnh: Thời gian ủ bệnh thường kéo dài từ 16-18 ngày. Trong giai đoạn này, người bệnh chưa có triệu chứng rõ ràng nhưng đã có thể lây lan virus.

Triệu chứng của quai bị ở người lớn

Các triệu chứng của quai bị ở người lớn có thể nghiêm trọng hơn so với trẻ em và dễ dẫn đến các biến chứng.

• Sốt cao: Người bệnh thường bị sốt cao từ 38-40°C.
• Đau đầu: Đau đầu nhẹ đến trung bình, kèm theo cảm giác mệt mỏi.
• Sưng và đau tuyến mang tai: Đây là triệu chứng đặc trưng nhất của quai bị. Tuyến mang tai sưng to và đau, có thể xảy ra ở một hoặc cả hai bên. Vùng sưng có thể kéo dài từ dưới tai đến hàm và cổ, gây khó khăn khi nhai và nuốt.
• Đau họng: Viêm họng và khó nuốt do sưng tuyến mang tai.
• Đau nhức cơ bắp: Người bệnh có thể cảm thấy đau nhức cơ bắp và khớp, đặc biệt là ở vùng cổ và hàm.
• Buồn nôn và nôn: Triệu chứng buồn nôn và nôn thường xuất hiện do sự khó chịu và sốt cao.

Cách điều trị quai bị ở người lớn

Nghỉ ngơi và chăm sóc tại nhà

Nghỉ ngơi và chăm sóc tại nhà là biện pháp đầu tiên và quan trọng nhất để giảm triệu chứng và hỗ trợ quá trình hồi phục khi mắc quai bị.

• Nghỉ ngơi đầy đủ: Đảm bảo người bệnh được nghỉ ngơi đầy đủ, tránh các hoạt động gắng sức để cơ thể có thể tập trung chống lại virus.
• Giữ ấm cơ thể: Mặc quần áo ấm và tránh tiếp xúc với gió lạnh để giữ nhiệt độ cơ thể ổn định. Sử dụng chăn ấm khi ngủ để tránh cảm lạnh.
• Uống đủ nước: Duy trì độ ẩm cho cơ thể bằng cách uống nhiều nước. Nước giúp loại bỏ độc tố và hỗ trợ quá trình hồi phục.
• Chườm ấm và chườm lạnh: Sử dụng khăn ấm hoặc túi chườm ấm để chườm lên vùng sưng đau trong khoảng 15-20 phút mỗi lần, lặp lại nhiều lần trong ngày. Chườm lạnh cũng có thể giúp giảm đau và sưng.

Sử dụng thuốc giảm đau và hạ sốt

Việc sử dụng thuốc giảm đau và hạ sốt giúp giảm triệu chứng sốt và đau, giúp người bệnh cảm thấy dễ chịu hơn.

• Acetaminophen (Paracetamol): Thuốc giảm đau và hạ sốt an toàn, giúp giảm triệu chứng sốt và đau. Nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.
• Ibuprofen: Thuốc giảm đau và hạ sốt khác có thể sử dụng, giúp giảm viêm và đau. Tuy nhiên, cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.

Chế độ ăn uống và dinh dưỡng

Dinh dưỡng là yếu tố quan trọng giúp tăng cường hệ miễn dịch và hỗ trợ quá trình hồi phục khi mắc quai bị.

• Thực phẩm mềm và dễ nuốt: Chọn các thực phẩm mềm như súp, cháo, và thực phẩm dễ nhai để giảm đau khi ăn.
• Thực phẩm giàu vitamin: Bổ sung các loại thực phẩm giàu vitamin C (cam, bưởi, kiwi), vitamin A (cà rốt, khoai lang) và các loại rau xanh để tăng cường hệ miễn dịch.
• Tránh thực phẩm kích thích: Tránh các thực phẩm cay, nóng, và có tính axit cao vì chúng có thể gây kích ứng vùng sưng đau.

Vệ sinh cá nhân và môi trường sống

Giữ gìn vệ sinh cá nhân và môi trường sống sạch sẽ là biện pháp quan trọng giúp ngăn ngừa lây lan virus quai bị.

• Rửa tay thường xuyên: Rửa tay bằng xà phòng và nước sạch ít nhất 20 giây, đặc biệt là sau khi ho, hắt hơi, tiếp xúc với dịch tiết từ mũi, miệng hoặc trước khi ăn.
• Sử dụng khăn giấy: Che miệng và mũi khi ho hoặc hắt hơi bằng khăn giấy, sau đó vứt bỏ khăn giấy vào thùng rác ngay lập tức. Nếu không có khăn giấy, nên ho hoặc hắt hơi vào khuỷu tay để tránh phát tán virus.
• Giữ vệ sinh môi trường: Thường xuyên lau chùi và khử trùng các bề mặt tiếp xúc như tay nắm cửa, bàn ghế và các thiết bị cá nhân bằng dung dịch khử trùng chứa cồn hoặc các chất diệt khuẩn khác.

Điều trị biến chứng của quai bị

Viêm tinh hoàn (Orchitis) ở nam giới

Viêm tinh hoàn là một biến chứng nghiêm trọng của quai bị ở nam giới, thường xảy ra sau khi các triệu chứng quai bị ban đầu đã xuất hiện.

• Triệu chứng: Sưng, đau và đỏ tinh hoàn, thường xảy ra ở một bên nhưng cũng có thể ở cả hai bên. Đau vùng bụng dưới và sốt cao cũng có thể xảy ra.
• Điều trị: Nghỉ ngơi tại giường, chườm lạnh để giảm sưng, sử dụng thuốc giảm đau và hạ sốt. Trong trường hợp nặng, cần nhập viện để điều trị kịp thời.

Viêm buồng trứng (Oophoritis) ở nữ giới

Viêm buồng trứng là biến chứng hiếm gặp nhưng nghiêm trọng của quai bị ở nữ giới.

• Triệu chứng: Đau bụng dưới, sưng và đau vùng buồng trứng. Có thể kèm theo sốt cao và buồn nôn.
• Điều trị: Nghỉ ngơi, chườm lạnh để giảm sưng, sử dụng thuốc giảm đau và hạ sốt. Trong trường hợp nặng, cần nhập viện để điều trị kịp thời.

Viêm tụy (Pancreatitis)

Viêm tụy là một biến chứng nghiêm trọng nhưng hiếm gặp của quai bị.

• Triệu chứng: Đau bụng dữ dội, buồn nôn và nôn mửa, sốt cao.
• Điều trị: Nhập viện để được điều trị chuyên sâu, bao gồm sử dụng thuốc giảm đau, kháng viêm và chăm sóc dinh dưỡng phù hợp.

Viêm não và viêm màng não

Viêm não và viêm màng não là các biến chứng nguy hiểm của quai bị, có thể gây tổn thương não và đe dọa tính mạng.

• Triệu chứng: Sốt cao, đau đầu dữ dội, cứng cổ, buồn nôn, nôn mửa, co giật và thay đổi ý thức.
• Điều trị: Nhập viện ngay lập tức để được điều trị chuyên sâu. Việc điều trị bao gồm sử dụng thuốc kháng viêm, kháng sinh (nếu có nhiễm trùng thứ phát) và chăm sóc hỗ trợ khác.

Phòng ngừa quai bị ở người lớn

Tiêm vắc-xin phòng quai bị

Tiêm vắc-xin là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất đối với bệnh quai bị. Vắc-xin MMR (sởi, quai bị, rubella) giúp bảo vệ khỏi ba loại virus gây bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.

• Lịch tiêm chủng: Người lớn chưa được tiêm vắc-xin MMR hoặc chưa từng mắc bệnh quai bị nên tiêm vắc-xin này. Lịch tiêm chủng gồm hai liều, cách nhau ít nhất 28 ngày.
• Hiệu quả của vắc-xin: Vắc-xin MMR có hiệu quả cao trong việc phòng ngừa quai bị và các biến chứng liên quan, giúp giảm nguy cơ mắc bệnh và biến chứng.

Duy trì vệ sinh cá nhân và môi trường sống

Vệ sinh cá nhân và môi trường sống sạch sẽ là biện pháp quan trọng giúp ngăn ngừa lây lan virus quai bị.

• Rửa tay thường xuyên: Rửa tay bằng xà phòng và nước sạch ít nhất 20 giây, đặc biệt là sau khi ho, hắt hơi, tiếp xúc với dịch tiết từ mũi, miệng hoặc trước khi ăn.
• Sử dụng khăn giấy: Che miệng và mũi khi ho hoặc hắt hơi bằng khăn giấy, sau đó vứt bỏ khăn giấy vào thùng rác ngay lập tức. Nếu không có khăn giấy, nên ho hoặc hắt hơi vào khuỷu tay để tránh phát tán virus.
• Giữ vệ sinh môi trường: Thường xuyên lau chùi và khử trùng các bề mặt tiếp xúc như tay nắm cửa, bàn ghế và các thiết bị cá nhân bằng dung dịch khử trùng chứa cồn hoặc các chất diệt khuẩn khác.

Tránh tiếp xúc với người bệnh

Tránh tiếp xúc với người bệnh là biện pháp hiệu quả để ngăn ngừa lây nhiễm quai bị.

• Hạn chế tiếp xúc: Tránh tiếp xúc gần với người đang mắc bệnh quai bị. Nếu cần thiết, hãy sử dụng khẩu trang và giữ khoảng cách an toàn.
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Thực hiện kiểm tra sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các dấu hiệu và kịp thời cách ly nếu cần thiết.

Sản phẩm thuốc giảm đau, hạ sốt

Kết luận

Quai bị là một bệnh truyền nhiễm có thể gây ra nhiều triệu chứng khó chịu và biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt là ở người lớn. Việc nhận biết sớm các triệu chứng và điều trị kịp thời là rất quan trọng để giảm triệu chứng, ngăn ngừa biến chứng và hỗ trợ quá trình hồi phục. Nghỉ ngơi đầy đủ, giữ ấm cơ thể, sử dụng thuốc giảm đau và hạ sốt, duy trì chế độ ăn uống cân đối và vệ sinh cá nhân tốt là những biện pháp quan trọng giúp giảm triệu chứng và hỗ trợ quá trình hồi phục.