Phác Đồ Điều Trị Cho Người Đái Tháo Đường Type 1 Với Insulin

Đái tháo đường type 1 (T1DM) là một bệnh lý tự miễn, trong đó hệ miễn dịch của cơ thể tấn công và phá hủy các tế bào beta trong tuyến tụy, gây thiếu hụt insulin. Insulin là một hormone quan trọng giúp kiểm soát lượng đường trong máu. Vì vậy, điều trị đái tháo đường type 1 chủ yếu dựa vào việc sử dụng insulin thay thế. Bài viết này sẽ trình bày chi tiết về phác đồ điều trị đái tháo đường type 1 bằng thuốc insulin, bao gồm các loại insulin, cách sử dụng và các lưu ý quan trọng trong quá trình điều trị.

Các loại insulin trong điều trị đái tháo đường type 1

Insulin nhanh (Rapid-acting insulin)

Insulin nhanh bắt đầu tác dụng trong vòng 15 phút sau khi tiêm, đạt đỉnh trong khoảng 1 giờ và kéo dài tác dụng khoảng 2-4 giờ. Các loại insulin nhanh phổ biến bao gồm insulin lispro (Humalog), insulin aspart (NovoLog) và insulin glulisine (Apidra). Insulin nhanh thường được sử dụng trước các bữa ăn để kiểm soát mức đường huyết sau ăn.

Insulin ngắn (Short-acting insulin)

Insulin ngắn bắt đầu tác dụng trong vòng 30 phút sau khi tiêm, đạt đỉnh trong khoảng 2-3 giờ và kéo dài tác dụng khoảng 3-6 giờ. Insulin ngắn phổ biến nhất là insulin regular (Humulin R, Novolin R). Loại insulin này cũng được sử dụng trước các bữa ăn, nhưng cần tiêm trước bữa ăn lâu hơn so với insulin nhanh.

Insulin trung bình (Intermediate-acting insulin)

Insulin trung bình bắt đầu tác dụng trong vòng 2-4 giờ sau khi tiêm, đạt đỉnh trong khoảng 4-12 giờ và kéo dài tác dụng khoảng 12-18 giờ. Insulin trung bình phổ biến là insulin NPH (Humulin N, Novolin N). Loại insulin này thường được sử dụng để kiểm soát đường huyết giữa các bữa ăn và qua đêm.

Insulin dài (Long-acting insulin)

Insulin dài bắt đầu tác dụng trong vòng vài giờ sau khi tiêm và kéo dài tác dụng lên đến 24 giờ hoặc hơn. Các loại insulin dài phổ biến bao gồm insulin glargine (Lantus, Basaglar), insulin detemir (Levemir) và insulin degludec (Tresiba). Insulin dài thường được sử dụng một hoặc hai lần mỗi ngày để duy trì mức đường huyết ổn định trong suốt 24 giờ.

Insulin hỗn hợp (Premixed insulin)

Insulin hỗn hợp là sự kết hợp của insulin nhanh hoặc ngắn với insulin trung bình, giúp đơn giản hóa quá trình tiêm insulin. Các loại insulin hỗn hợp phổ biến bao gồm Humalog Mix 75/25, NovoLog Mix 70/30 và Humulin 70/30. Insulin hỗn hợp thường được sử dụng hai hoặc ba lần mỗi ngày trước các bữa ăn.

Cách sử dụng insulin trong điều trị đái tháo đường type 1

Lịch tiêm insulin

Phác đồ tiêm insulin cho người mắc đái tháo đường type 1 thường bao gồm tiêm insulin nhanh hoặc ngắn trước các bữa ăn và insulin dài hoặc trung bình một hoặc hai lần mỗi ngày. Lịch tiêm insulin cần được tùy chỉnh dựa trên nhu cầu cá nhân và mức đường huyết của từng bệnh nhân.

Kỹ thuật tiêm insulin

Việc tiêm insulin đúng kỹ thuật là yếu tố quan trọng để đảm bảo hiệu quả của thuốc. Insulin thường được tiêm dưới da bằng bút tiêm insulin hoặc bơm insulin. Các vị trí tiêm phổ biến bao gồm bụng, đùi, mông và cánh tay. Việc luân phiên vị trí tiêm giúp tránh tình trạng lipoatrophy (mất mô mỡ) hoặc lipohypertrophy (tăng mô mỡ) tại các vị trí tiêm.

Theo dõi và điều chỉnh liều lượng insulin

Người mắc đái tháo đường type 1 cần thường xuyên theo dõi mức đường huyết để điều chỉnh liều lượng insulin phù hợp. Việc theo dõi có thể được thực hiện bằng máy đo đường huyết cá nhân hoặc hệ thống giám sát đường huyết liên tục (CGM). Mức đường huyết mục tiêu thường được cá nhân hóa dựa trên độ tuổi, thời gian mắc bệnh và các yếu tố sức khỏe khác.

Các lưu ý quan trọng trong điều trị đái tháo đường type 1 với insulin

Kiểm soát đường huyết sau ăn

Để kiểm soát đường huyết sau ăn, người bệnh cần tiêm insulin nhanh hoặc ngắn trước các bữa ăn và điều chỉnh liều lượng insulin dựa trên lượng carbohydrate trong bữa ăn. Sử dụng các công cụ như phương pháp đếm carbohydrate hoặc bảng chỉ số đường huyết của thực phẩm giúp tính toán lượng insulin cần thiết.

Kiểm soát đường huyết qua đêm

Kiểm soát đường huyết qua đêm là một thách thức đối với người mắc đái tháo đường type 1. Insulin dài hoặc trung bình được sử dụng để duy trì mức đường huyết ổn định qua đêm. Việc theo dõi đường huyết vào ban đêm và điều chỉnh liều lượng insulin là cần thiết để tránh tình trạng hạ đường huyết ban đêm.

Hạ đường huyết

Hạ đường huyết là tình trạng mức đường huyết giảm quá thấp, có thể gây nguy hiểm nếu không được xử lý kịp thời. Người mắc đái tháo đường type 1 cần nhận biết các triệu chứng hạ đường huyết như run rẩy, đổ mồ hôi, tim đập nhanh và cảm giác yếu. Việc mang theo các thực phẩm chứa đường nhanh như kẹo, nước trái cây hoặc viên glucose giúp xử lý nhanh chóng tình trạng hạ đường huyết.

Tăng đường huyết

Tăng đường huyết là tình trạng mức đường huyết tăng cao, có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng nếu không được kiểm soát. Người mắc đái tháo đường type 1 cần nhận biết các triệu chứng tăng đường huyết như khát nước nhiều, tiểu nhiều, mệt mỏi và sụt cân. Việc điều chỉnh liều lượng insulin và duy trì chế độ ăn uống, lối sống lành mạnh giúp kiểm soát tăng đường huyết.

Các sản phẩm hỗ trợ điều trị tiểu đường

Kết luận

Phác đồ điều trị đái tháo đường type 1 với thuốc insulin là một quá trình phức tạp đòi hỏi sự kết hợp của nhiều loại insulin và kỹ thuật tiêm đúng cách. Việc theo dõi và điều chỉnh liều lượng insulin dựa trên mức đường huyết cá nhân, kiểm soát đường huyết sau ăn và qua đêm, và nhận biết các tình trạng hạ và tăng đường huyết là yếu tố quan trọng để quản lý bệnh hiệu quả. Người mắc đái tháo đường type 1 cần được hướng dẫn chi tiết từ các chuyên gia y tế và thực hiện theo đúng phác đồ điều trị để duy trì sức khỏe tốt và tránh các biến chứng.