Giải đáp thắc mắc: Quai bị lây qua đường nào?

Quai bị là một bệnh truyền nhiễm do virus gây ra, phổ biến ở trẻ em và thanh thiếu niên nhưng người lớn cũng có thể mắc phải. Bệnh này thường gây sưng đau ở tuyến nước bọt, đặc biệt là tuyến mang tai, và có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời. Một trong những câu hỏi phổ biến về bệnh quai bị là cách thức lây truyền của nó. Bài viết này sẽ giải đáp thắc mắc về các con đường lây lan của bệnh quai bị, từ đó giúp bạn hiểu rõ hơn và biết cách phòng ngừa hiệu quả.

Con đường lây truyền của quai bị

Lây truyền qua đường hô hấp

Quai bị chủ yếu lây truyền qua đường hô hấp. Virus gây bệnh quai bị được lan truyền từ người này sang người khác thông qua các giọt bắn nhỏ khi người bệnh ho, hắt hơi, nói chuyện hoặc cười. Đây là con đường lây lan phổ biến nhất của bệnh quai bị.

• Giọt bắn: Khi người bệnh ho hoặc hắt hơi, các giọt bắn nhỏ chứa virus sẽ được phóng ra không khí. Nếu người khác hít phải các giọt bắn này, virus có thể xâm nhập vào cơ thể và gây nhiễm trùng.
• Tiếp xúc gần: Những người tiếp xúc gần với người bệnh, chẳng hạn như thành viên trong gia đình, bạn bè hoặc đồng nghiệp, có nguy cơ cao bị lây nhiễm qua đường hô hấp.

Lây truyền qua tiếp xúc trực tiếp

Virus quai bị cũng có thể lây truyền qua tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết từ mũi hoặc miệng của người bệnh. Điều này xảy ra khi người bệnh chạm vào mũi hoặc miệng rồi chạm vào các bề mặt hoặc đồ vật, và người khác tiếp xúc với các bề mặt này rồi chạm vào mũi hoặc miệng của mình.

• Dịch tiết từ mũi hoặc miệng: Virus quai bị có thể tồn tại trong dịch tiết từ mũi hoặc miệng của người bệnh. Khi người bệnh chạm vào các bề mặt hoặc đồ vật, virus có thể lây lan.
• Bề mặt và đồ vật: Các bề mặt và đồ vật mà người bệnh chạm vào có thể trở thành nguồn lây nhiễm cho người khác nếu họ chạm vào các bề mặt này rồi đưa tay lên mũi hoặc miệng.

Lây truyền qua tiếp xúc gián tiếp

Quai bị cũng có thể lây truyền qua tiếp xúc gián tiếp với các bề mặt hoặc đồ vật bị nhiễm virus. Mặc dù khả năng lây truyền qua con đường này ít phổ biến hơn so với lây truyền qua đường hô hấp, nhưng vẫn cần chú ý để giảm nguy cơ lây nhiễm.

• Bề mặt và đồ vật bị nhiễm: Virus quai bị có thể tồn tại trên các bề mặt và đồ vật trong một thời gian nhất định. Nếu người bệnh chạm vào các bề mặt này và người khác tiếp xúc với chúng rồi chạm vào mũi hoặc miệng, virus có thể lây lan.
• Vệ sinh cá nhân và vệ sinh môi trường: Để giảm nguy cơ lây nhiễm qua tiếp xúc gián tiếp, cần duy trì vệ sinh cá nhân và vệ sinh môi trường sống sạch sẽ.

Các biện pháp phòng ngừa lây nhiễm quai bị

Tiêm phòng vắc-xin

Tiêm phòng là biện pháp hiệu quả nhất để ngăn ngừa quai bị và các biến chứng liên quan. Vắc-xin MMR (sởi, quai bị và rubella) đã được chứng minh là an toàn và hiệu quả trong việc ngăn ngừa quai bị.

• Hiệu quả của vắc-xin: Vắc-xin MMR có hiệu quả cao trong việc ngăn ngừa quai bị và giúp giảm nguy cơ mắc bệnh cũng như các biến chứng liên quan.
• Lịch tiêm phòng: Vắc-xin MMR được khuyến nghị tiêm cho trẻ em theo lịch trình sau:
  • Liều đầu tiên: Khi trẻ 12-15 tháng tuổi.
  • Liều thứ hai: Khi trẻ 4-6 tuổi.

Thực hành vệ sinh cá nhân

Duy trì vệ sinh cá nhân là biện pháp quan trọng giúp ngăn ngừa lây lan virus quai bị và các bệnh truyền nhiễm khác.

• Rửa tay thường xuyên: Rửa tay bằng xà phòng và nước ít nhất 20 giây, đặc biệt là sau khi hắt hơi, ho hoặc tiếp xúc với dịch tiết từ mũi hoặc miệng.
• Sử dụng khăn giấy: Khi ho hoặc hắt hơi, che miệng và mũi bằng khăn giấy và vứt bỏ khăn giấy ngay lập tức. Nếu không có khăn giấy, ho hoặc hắt hơi vào khuỷu tay để tránh phát tán virus ra không khí.
• Tránh chạm vào mặt: Hạn chế chạm vào mặt, đặc biệt là mắt, mũi và miệng, để giảm nguy cơ lây nhiễm.

Giữ vệ sinh môi trường sống

Giữ vệ sinh môi trường sống sạch sẽ giúp ngăn ngừa lây lan virus và bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình.

• Khử trùng bề mặt: Thường xuyên lau chùi và khử trùng các bề mặt tiếp xúc như tay nắm cửa, bàn ghế và các thiết bị cá nhân bằng các dung dịch khử trùng chứa cồn hoặc các chất diệt khuẩn khác.
• Giặt giũ đồ dùng cá nhân: Giặt giũ đồ dùng cá nhân như khăn mặt, khăn tắm và quần áo thường xuyên để loại bỏ virus.
• Giữ không gian sống thoáng mát và sạch sẽ: Đảm bảo không gian sống luôn thoáng mát và sạch sẽ để giảm nguy cơ lây nhiễm.

Tránh tiếp xúc gần với người bệnh

Khi biết có người bệnh bị quai bị, hãy hạn chế tiếp xúc gần để giảm nguy cơ lây nhiễm.

• Cách ly người bệnh: Người bệnh nên ở nhà và tránh tiếp xúc với người khác trong ít nhất 5 ngày kể từ khi bắt đầu xuất hiện triệu chứng sưng tuyến mang tai.
• Sử dụng khẩu trang: Đeo khẩu trang khi tiếp xúc với người bệnh hoặc ở nơi công cộng để giảm nguy cơ lây nhiễm.

Khi nào cần tìm kiếm sự chăm sóc y tế

Mặc dù phần lớn các trường hợp quai bị có thể được quản lý tại nhà, nhưng cần tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức nếu xuất hiện các triệu chứng sau:

• Sốt cao không giảm: Nếu sốt không giảm sau khi dùng thuốc hạ sốt hoặc kéo dài nhiều ngày.
• Đau bụng dữ dội: Đau bụng dưới có thể là dấu hiệu của viêm buồng trứng hoặc viêm tinh hoàn.
• Cứng cổ và đau đầu dữ dội: Có thể là dấu hiệu của viêm não hoặc viêm màng não.
• Mất thính lực: Nếu có dấu hiệu mất thính lực, cần được khám và điều trị kịp thời.

Sản phẩm thuốc giảm đau, hạ sốt

Kết luận

Quai bị là một bệnh truyền nhiễm phổ biến có thể lây lan qua nhiều con đường, bao gồm đường hô hấp, tiếp xúc trực tiếp và gián tiếp với dịch tiết từ mũi hoặc miệng của người bệnh. Để phòng ngừa lây nhiễm quai bị, tiêm phòng vắc-xin, duy trì vệ sinh cá nhân và môi trường sống sạch sẽ, và tránh tiếp xúc gần với người bệnh là những biện pháp quan trọng.