Tại sao tuổi thai lớn hơn ngày quan hệ? Giải đáp chi tiết

Một trong những câu hỏi phổ biến mà các bà mẹ mang thai thường thắc mắc là “Tại sao tuổi thai lại lớn hơn ngày quan hệ?” Điều này thường gây ra sự bối rối và lo lắng, đặc biệt khi ngày quan hệ rõ ràng và dễ xác định. Tuy nhiên, có những lý do khoa học và y học giải thích hiện tượng này. Bài viết này sẽ giải đáp chi tiết lý do tại sao tuổi thai lại lớn hơn ngày quan hệ và cung cấp những thông tin quan trọng liên quan đến vấn đề này.

Cách tính tuổi thai

1. Phương pháp tính tuổi thai theo chu kỳ kinh nguyệt

Tuổi thai thường được tính dựa trên ngày đầu tiên của chu kỳ kinh nguyệt cuối cùng (LMP – Last Menstrual Period). Phương pháp này được gọi là tính tuổi thai theo chu kỳ kinh nguyệt và là phương pháp phổ biến nhất được các bác sĩ sử dụng.

• Ngày đầu tiên của chu kỳ kinh nguyệt cuối cùng (LMP): Tuổi thai được tính từ ngày đầu tiên của chu kỳ kinh nguyệt cuối cùng, không phải từ ngày quan hệ hoặc ngày rụng trứng.
• Chu kỳ kinh nguyệt trung bình: Chu kỳ kinh nguyệt trung bình kéo dài khoảng 28 ngày, với ngày rụng trứng thường xảy ra vào ngày thứ 14.

2. Sự khác biệt giữa tuổi thai và tuổi phôi

Tuổi thai và tuổi phôi là hai khái niệm khác nhau:

• Tuổi thai (gestational age): Tính từ ngày đầu tiên của chu kỳ kinh nguyệt cuối cùng. Tuổi thai thường lớn hơn tuổi phôi khoảng 2 tuần.
• Tuổi phôi (fetal age): Tính từ ngày thụ tinh, tức là khoảng 2 tuần sau ngày đầu tiên của chu kỳ kinh nguyệt cuối cùng.

Nguyên nhân tuổi thai lớn hơn ngày quan hệ

1. Phương pháp tính tuổi thai theo chu kỳ kinh nguyệt

Như đã đề cập ở trên, tuổi thai được tính từ ngày đầu tiên của chu kỳ kinh nguyệt cuối cùng, chứ không phải từ ngày quan hệ hoặc ngày thụ tinh.

• Chu kỳ kinh nguyệt cuối cùng: Khi tính tuổi thai từ LMP, các bác sĩ coi ngày đầu tiên của chu kỳ kinh nguyệt cuối cùng là điểm bắt đầu của thai kỳ, dù thụ tinh thực sự xảy ra sau đó khoảng 2 tuần.
• Ví dụ: Nếu ngày đầu tiên của chu kỳ kinh nguyệt cuối cùng là ngày 1 tháng 1, ngày rụng trứng và thụ tinh có thể xảy ra vào khoảng ngày 14 tháng 1. Tuy nhiên, tuổi thai vẫn được tính từ ngày 1 tháng 1, dẫn đến tuổi thai lớn hơn ngày quan hệ khoảng 2 tuần.

2. Thời gian sống của tinh trùng và trứng

Tinh trùng có thể sống trong cơ thể người phụ nữ từ 3 đến 5 ngày, và trứng có thể sống từ 12 đến 24 giờ sau khi rụng. Do đó, có thể có sự chênh lệch giữa ngày quan hệ và ngày thụ tinh thực tế.

• Tinh trùng sống lâu: Nếu quan hệ xảy ra vài ngày trước khi rụng trứng, tinh trùng có thể vẫn còn sống và thụ tinh khi trứng rụng.
• Ví dụ: Nếu quan hệ xảy ra vào ngày 10 tháng 1 và rụng trứng vào ngày 14 tháng 1, thụ tinh có thể xảy ra vào ngày 14 tháng 1, nhưng tuổi thai vẫn được tính từ ngày 1 tháng 1.

Những yếu tố ảnh hưởng đến tính toán tuổi thai

1. Chu kỳ kinh nguyệt không đều

Đối với những phụ nữ có chu kỳ kinh nguyệt không đều, việc tính tuổi thai dựa trên LMP có thể không chính xác.

• Chu kỳ kinh nguyệt dài hoặc ngắn: Nếu chu kỳ kinh nguyệt dài hơn hoặc ngắn hơn 28 ngày, ngày rụng trứng và thụ tinh cũng sẽ khác nhau.
• Ví dụ: Nếu chu kỳ kinh nguyệt kéo dài 35 ngày, ngày rụng trứng có thể xảy ra vào khoảng ngày 21, không phải ngày 14. Tuổi thai sẽ lớn hơn ngày quan hệ nhiều hơn so với chu kỳ kinh nguyệt 28 ngày.

2. Sai số trong việc nhớ LMP

Một số phụ nữ có thể không nhớ chính xác ngày đầu tiên của chu kỳ kinh nguyệt cuối cùng, dẫn đến sai số trong tính toán tuổi thai.

• Nhớ nhầm LMP: Nếu ngày LMP không chính xác, tuổi thai tính toán có thể bị sai lệch.
• Khuyến cáo: Nên ghi chép lại ngày LMP để có thể cung cấp thông tin chính xác cho bác sĩ.

Sử dụng siêu âm để xác định tuổi thai

1. Siêu âm sớm trong thai kỳ

Siêu âm sớm trong thai kỳ, thường là từ tuần thứ 6 đến tuần thứ 9, có thể giúp xác định tuổi thai chính xác hơn.

• Đo kích thước phôi: Bác sĩ sẽ đo chiều dài từ đầu đến mông của phôi (crown-rump length – CRL) để xác định tuổi thai.
• Độ chính xác: Siêu âm sớm có độ chính xác cao trong việc xác định tuổi thai, thường chính xác đến +/- 5-7 ngày.

2. Điều chỉnh tuổi thai dựa trên siêu âm

Nếu kết quả siêu âm cho thấy tuổi thai khác biệt đáng kể so với tuổi thai tính theo LMP, bác sĩ có thể điều chỉnh tuổi thai dựa trên kết quả siêu âm.

• Khuyến cáo của bác sĩ: Bác sĩ sẽ xem xét cả kết quả siêu âm và thông tin về chu kỳ kinh nguyệt để đưa ra tuổi thai chính xác nhất.
• Ví dụ: Nếu LMP cho thấy tuổi thai là 10 tuần nhưng siêu âm cho thấy chỉ 8 tuần, bác sĩ có thể điều chỉnh tuổi thai lại là 8 tuần.

Kết luận

Hiện tượng tuổi thai lớn hơn ngày quan hệ là một hiện tượng phổ biến và có thể giải thích được bằng các phương pháp tính tuổi thai hiện nay. Tuổi thai thường được tính từ ngày đầu tiên của chu kỳ kinh nguyệt cuối cùng, dẫn đến việc tuổi thai thường lớn hơn ngày quan hệ khoảng 2 tuần. Các yếu tố như chu kỳ kinh nguyệt không đều, thời gian sống của tinh trùng và trứng, và sai số trong việc nhớ LMP cũng có thể ảnh hưởng đến tính toán tuổi thai.