Giải đáp thắc mắc: Triệu chứng quai bị ở người lớn là gì?

Quai bị là một bệnh truyền nhiễm do virus gây ra, phổ biến ở trẻ em nhưng người lớn cũng có thể mắc phải. Bệnh thường ảnh hưởng đến tuyến nước bọt, đặc biệt là tuyến mang tai. Mặc dù quai bị thường được coi là một bệnh nhẹ ở trẻ em, nhưng khi người lớn mắc phải, bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng hơn. Việc nhận biết sớm các triệu chứng của quai bị ở người lớn là rất quan trọng để có thể điều trị kịp thời và ngăn ngừa biến chứng. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về các triệu chứng của quai bị ở người lớn, từ những triệu chứng ban đầu đến các biến chứng nghiêm trọng có thể xảy ra.

Triệu chứng ban đầu của quai bị ở người lớn

Sốt

Sốt là một trong những triệu chứng ban đầu thường gặp khi mắc quai bị, bao gồm:

• Sốt nhẹ đến cao: Nhiệt độ cơ thể có thể tăng từ 37.5°C đến 39°C hoặc cao hơn, thường kéo dài từ 3 đến 5 ngày.
• Cảm giác ớn lạnh: Kèm theo sốt, người bệnh thường cảm thấy ớn lạnh và run rẩy, đặc biệt vào buổi tối.

Mệt mỏi và đau nhức cơ bắp

Mệt mỏi và đau nhức cơ bắp là các triệu chứng thường gặp ở người lớn mắc quai bị:

• Mệt mỏi: Cảm giác mệt mỏi, thiếu năng lượng và không muốn làm việc, thậm chí khi nghỉ ngơi đầy đủ.
• Đau nhức cơ bắp: Đau nhức khắp cơ thể, đặc biệt là ở cổ, vai, lưng và chân.

Đau đầu

Đau đầu là một triệu chứng phổ biến khác của quai bị ở người lớn:

• Đau đầu nhẹ đến trung bình: Cảm giác đau đầu có thể nhẹ hoặc trung bình, thường xuất hiện liên tục và kéo dài.
• Đau đầu kèm sốt: Đau đầu thường đi kèm với sốt, làm tăng cảm giác khó chịu và mệt mỏi.

Triệu chứng đặc trưng của quai bị ở người lớn

Sưng và đau tuyến mang tai

Triệu chứng đặc trưng nhất của quai bị là sưng và đau ở tuyến mang tai:

• Sưng tuyến mang tai: Tuyến mang tai, nằm ở phía trước và dưới tai, bị sưng to và đau. Sưng có thể xảy ra ở một hoặc cả hai bên.
• Đau tuyến mang tai: Cảm giác đau và khó chịu ở khu vực tuyến mang tai, đặc biệt khi nhai hoặc nuốt.

Đau họng và khó nuốt

Viêm tuyến nước bọt do quai bị gây ra đau họng và khó nuốt:

• Đau họng: Cảm giác đau họng và viêm họng, làm cho việc nuốt trở nên khó khăn và đau đớn.
• Khó nuốt: Khó nuốt thức ăn và đồ uống do sưng và đau ở tuyến mang tai và họng.

Khô miệng và khó chịu

Quai bị có thể gây ra khô miệng và cảm giác khó chịu:

• Khô miệng: Do tuyến nước bọt bị viêm, sản xuất nước bọt giảm, gây ra khô miệng và khó chịu.
• Khó chịu: Cảm giác khó chịu ở miệng và cổ họng, làm cho việc ăn uống trở nên không thoải mái.

Biến chứng của quai bị ở người lớn

Viêm tinh hoàn (Orchitis)

Một trong những biến chứng nghiêm trọng của quai bị ở nam giới là viêm tinh hoàn:

• Triệu chứng: Sưng, đau và đỏ ở tinh hoàn, thường chỉ xảy ra ở một bên nhưng có thể xảy ra ở cả hai bên.
• Ảnh hưởng: Viêm tinh hoàn có thể dẫn đến teo tinh hoàn và giảm sản xuất tinh trùng, làm tăng nguy cơ vô sinh.

Viêm buồng trứng (Oophoritis)

Ở nữ giới, quai bị có thể gây viêm buồng trứng, mặc dù biến chứng này hiếm gặp:

• Triệu chứng: Đau bụng dưới, sốt và mệt mỏi.
• Ảnh hưởng: Viêm buồng trứng thường không ảnh hưởng đến khả năng sinh sản, nhưng có thể gây ra đau và khó chịu.

Viêm tụy (Pancreatitis)

Quai bị có thể gây viêm tụy, một biến chứng nghiêm trọng nhưng hiếm gặp:

• Triệu chứng: Đau bụng dữ dội, buồn nôn và nôn mửa.
• Ảnh hưởng: Viêm tụy có thể gây ra các vấn đề tiêu hóa nghiêm trọng và cần được điều trị kịp thời.

Viêm não (Encephalitis) và viêm màng não (Meningitis)

Mặc dù hiếm, quai bị có thể dẫn đến viêm não và viêm màng não, những biến chứng rất nghiêm trọng:

• Triệu chứng: Sốt cao, đau đầu dữ dội, cứng cổ và co giật.
• Ảnh hưởng: Viêm não và viêm màng não có thể gây ra tổn thương não vĩnh viễn hoặc thậm chí tử vong nếu không được điều trị kịp thời.

Chẩn đoán và điều trị quai bị ở người lớn

Chẩn đoán

Chẩn đoán quai bị thường dựa vào tiền sử bệnh lý, triệu chứng lâm sàng và các xét nghiệm xác định virus:

• Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ kiểm tra sưng và đau ở tuyến mang tai, sốt và các triệu chứng khác.
• Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu có thể xác định sự hiện diện của kháng thể IgM và IgG đối với virus quai bị, cho biết nhiễm trùng cấp tính hoặc đã từng nhiễm.
• Xét nghiệm nước bọt và nước tiểu: Phân tích mẫu nước bọt và nước tiểu để phát hiện sự hiện diện của virus quai bị.

Điều trị

Hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu cho bệnh quai bị, do đó việc điều trị chủ yếu tập trung vào giảm triệu chứng và hỗ trợ cơ thể tự phục hồi:

• Nghỉ ngơi: Nghỉ ngơi đầy đủ để cơ thể có thể chống lại virus và hồi phục nhanh chóng.
• Dùng thuốc giảm đau và hạ sốt: Sử dụng thuốc giảm đau và hạ sốt như acetaminophen (paracetamol) hoặc ibuprofen để giảm đau và hạ sốt. Tránh sử dụng aspirin cho trẻ em do nguy cơ mắc hội chứng Reye.
• Chườm lạnh và chườm ấm: Sử dụng túi đá hoặc khăn lạnh để chườm lên vùng sưng trong khoảng 15-20 phút mỗi lần, lặp lại nhiều lần trong ngày. Sau đó, có thể chườm ấm bằng khăn ấm để giảm đau và cảm giác căng thẳng.
• Chăm sóc tại nhà: Uống đủ nước, ăn các loại thực phẩm mềm, dễ tiêu và giàu dinh dưỡng để cung cấp đủ năng lượng và dưỡng chất cho cơ thể.

Phòng ngừa quai bị ở người lớn

Tiêm vắc-xin

Tiêm vắc-xin là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất đối với quai bị:

• Vắc-xin MMR: Vắc-xin MMR (sởi, quai bị, rubella) thường được tiêm cho trẻ em, nhưng người lớn cũng có thể tiêm nếu chưa được tiêm khi còn nhỏ hoặc nếu không có miễn dịch.
• Lịch tiêm chủng: Đảm bảo tiêm đủ hai liều vắc-xin MMR để đạt được hiệu quả bảo vệ tối ưu.

Thực hành vệ sinh cá nhân

Duy trì vệ sinh cá nhân giúp ngăn ngừa lây lan virus quai bị:

• Rửa tay thường xuyên: Rửa tay bằng xà phòng và nước ít nhất 20 giây, đặc biệt là sau khi hắt hơi, ho hoặc tiếp xúc với dịch tiết từ mũi hoặc miệng.
• Sử dụng khăn giấy: Che miệng và mũi khi ho hoặc hắt hơi bằng khăn giấy, sau đó vứt bỏ khăn giấy ngay lập tức. Nếu không có khăn giấy, ho hoặc hắt hơi vào khuỷu tay để tránh phát tán virus ra không khí.
• Tránh chạm vào mặt: Hạn chế chạm vào mặt, đặc biệt là mắt, mũi và miệng, để giảm nguy cơ lây nhiễm.

Giữ vệ sinh môi trường sống

Giữ vệ sinh môi trường sống sạch sẽ giúp ngăn ngừa lây lan virus và bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình:

• Khử trùng bề mặt: Thường xuyên lau chùi và khử trùng các bề mặt tiếp xúc như tay nắm cửa, bàn ghế và các thiết bị cá nhân bằng các dung dịch khử trùng chứa cồn hoặc các chất diệt khuẩn khác.
• Giặt giũ đồ dùng cá nhân: Giặt giũ đồ dùng cá nhân như khăn mặt, khăn tắm và quần áo thường xuyên để loại bỏ virus.
• Giữ không gian sống thoáng mát và sạch sẽ: Đảm bảo không gian sống luôn thoáng mát và sạch sẽ để giảm nguy cơ lây nhiễm.

Sản phẩm thuốc giảm đau, hạ sốt

Kết luận

Quai bị ở người lớn có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu không được nhận biết và điều trị kịp thời. Việc hiểu rõ các triệu chứng từ giai đoạn ban đầu đến các biến chứng giúp người bệnh và người chăm sóc có thể phát hiện và điều trị kịp thời, ngăn ngừa nguy cơ biến chứng. Tiêm vắc-xin và thực hành vệ sinh cá nhân là những biện pháp quan trọng để phòng ngừa quai bị.