Bệnh bò điên (Creutzfeldt-Jakob) là gì? Nguy hiểm thế nào?

Tìm hiểu chung về Bệnh bò điên

Bệnh bò điên, còn gọi là bệnh Creutzfeldt-Jakob ở người, là một loại bệnh truyền nhiễm hiếm gặp ảnh hưởng đến hệ thần kinh. Bệnh này có thể được truyền từ động vật sang người thông qua vi khuẩn gây bệnh, chẳng hạn như vi khuẩn gây bệnh ở bò (bệnh bò điên). Triệu chứng của bệnh bò điên ở người bao gồm sụp đổ chức năng não, gây ra các vấn đề về hành vi, trí nhớ, cũng như các triệu chứng khác. Bệnh này không có phương pháp chữa trị hiệu quả, và thường dẫn đến tử vong.

Triệu chứng của bệnh

Những dấu hiệu và triệu chứng của bệnh

Một số dấu hiệu và triệu chứng của bệnh bò điên có thể bao gồm:

1. Sa sút trí tuệ: Người bệnh có thể trải qua suy giảm nhanh chóng về nhận thức và trí nhớ, điều này ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng thực hiện các hoạt động hàng ngày.
2. Mất thăng bằng hoặc phối hợp: Người bệnh có thể gặp khó khăn trong việc đi bộ hoặc thực hiện các hoạt động đòi hỏi sự phối hợp tay chân.
3. Thay đổi về tính cách và hành vi: Những thay đổi này có thể bao gồm sự thay đổi đột ngột trong cảm xúc, sự kích động không rõ nguyên nhân, hoặc trở nên lù đù, thờ ơ.
4. Nhầm lẫn hoặc mất phương hướng: Người bệnh có thể không nhận ra người thân hoặc quên mất vị trí của mình.
5. Co giật: Các cơn co giật hoặc co thắt có thể xảy ra, đôi khi rất nghiêm trọng.
6. Mất khối lượng cơ, yếu và run: Sự suy yếu cơ bắp dẫn đến khó khăn trong việc duy trì hoạt động bình thường.
7. Mất ngủ: Người bệnh có thể trải qua các rối loạn giấc ngủ nghiêm trọng.
8. Khó nói: Rắc rối trong việc giao tiếp là kết quả của sự suy giảm chức năng thần kinh.
9. Suy giảm thị lực hoặc mù lòa: Sự suy giảm dần của thị lực có thể dẫn đến mù lòa.
10. Trầm cảm: Người bệnh có thể cảm thấy buồn chán, trầm cảm, mất hứng thú với cuộc sống.
11. Hôn mê: Trong giai đoạn cuối, người bệnh có thể rơi vào tình trạng hôn mê.
12. Tăng nguy cơ nhiễm trùng: Hệ thống miễn dịch suy yếu làm tăng nguy cơ nhiễm trùng.

Khi nào cần gặp bác sĩ

Nếu bạn nghi ngờ mình bị nhiễm prion hoặc bị nhiễm vi rút gây bệnh bò điên, bạn cần tìm sự tư vấn và đi khám ngay bác sĩ. Bác sĩ sẽ thăm khám, yêu cầu xét nghiệm và chẩn đoán chính xác tình trạng sức khỏe của bạn. Đừng tự điều trị hoặc chủ quan khi nghi ngờ mình bị bệnh bò điên, để tránh các tác động tiêu cực đến sức khỏe và an toàn của bản thân.

Nguyên nhân gây bệnh

Bệnh bò điên, hay còn gọi là bệnh Creutzfeldt-Jakob ở con người, là một bệnh do prion gây ra. Prion là một loại protein đột biến có khả năng gây nên các bệnh não có nguồn gốc từ protein, như bệnh bò điên ở gia súc.

Nguyên nhân dẫn đến bệnh bò điên được cho là do vi khuẩn prion, hay còn gọi là vi khuẩn gây bệnh do prion (BSE), lây lan thông qua thức ăn chứa các tạp chất hữu cơ đến từ chất bã thừa từ con người như xác chết.

Việc tiếp xúc với prion có thể làm cho protein khác trong não trở nên bất bình thường và dần dần làm suy giảm chức năng thần kinh, dẫn đến triệu chứng của bệnh bò điên.

Nguy cơ mắc bệnh

Những ai có nguy cơ mắc phải bệnh

Các đối tượng có nguy cơ mắc phải bệnh bò điên gồm:

1. Người tiêu dùng sử dụng sản phẩm từ động vật nhiễm prion, như thịt bò, sữa bò, sữa khô, mỡ bò, phân bò.

2. Người lao động tiếp xúc trực tiếp với động vật bị nhiễm prion.

3. Người làm việc trong các nhà máy chế biến sản phẩm từ động vật nhiễm prion.

4. Người tiếp cận với tài liệu hoặc mẫu thử chứa prion trong phòng thí nghiệm hoặc trong các cơ sở nghiên cứu khoa học.

5. Người làm ngành chế biến thực phẩm hoặc người tham gia vào việc chuẩn bị, chế biến, bảo quản thực phẩm từ động vật nhiễm prion.

6. Người nghiên cứu, tham gia các dự án hoặc chương trình liên quan đến việc phòng chống bệnh bò điên.

7. Người tiếp xúc với người nhiễm bệnh hoặc tiếp xúc với dụng cụ được sử dụng cho người nhiễm bệnh bò điên.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc phải bệnh

Tính đến hiện nay, nguy cơ mắc phải bệnh bò điên đã giảm đáng kể so với thập kỷ trước do các biện pháp kiểm soát an toàn thực phẩm và quản lý của cơ quan chức năng. Tuy nhiên, vẫn có một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc phải bệnh bò điên, bao gồm:

1. Tiếp xúc với gia súc nhiễm prion, chủ yếu qua việc ăn phải thức ăn chứa tạp chất có thể nhiễm prion từ động vật bị nhiễm bệnh.
2. Sử dụng sản phẩm từ động vật nhiễm prion, như máu, thực phẩm từ bò nhiễm prion.
3. Tiếp xúc với chất ăn chứa prion đến từ động vật khác nhau, trải qua quá trình xử lý không đúng cách.

Để giảm nguy cơ mắc phải bệnh bò điên, các biện pháp nên được áp dụng như tránh ăn phải thịt bò nhiễm prion, sử dụng các sản phẩm thực phẩm từ nguồn tin cậy và kiểm soát chặt chẽ các tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm.

Phương pháp chẩn đoán – Điều trị

Phương pháp chuẩn đoán và xét nghiệm

Để chuẩn đoán và xác định quy trình xét nghiệm bệnh bò điên, bạn cần thực hiện các bước sau:

Chẩn đoán bệnh bò điên và các dạng liên quan ở người, như bệnh Creutzfeldt-Jakob (CJD), là một quá trình phức tạp và đòi hỏi sự chính xác cao, bởi lẽ hậu quả của bệnh rất nghiêm trọng. Kể từ năm 2018, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) khẳng định rằng chẩn đoán xác định bệnh bò điên chỉ có thể thực hiện qua xét nghiệm mô não, được tiến hành sau khi người bệnh đã qua đời. Tuy nhiên, có một số xét nghiệm sàng lọc và phương pháp chẩn đoán có thể áp dụng cho người sống để giúp xác định khả năng mắc bệnh hoặc các rối loạn tương tự:

1. Các Xét Nghiệm Sàng Lọc Ban Đầu:
   • Tổng phân tích tế bào máu và tổng phân tích nước tiểu: Giúp loại trừ các nguyên nhân khác của các triệu chứng.
   • Chức năng gan, CRP (C-reactive protein), magie, tốc độ máu lắng: Kiểm tra các dấu hiệu viêm và rối loạn chức năng cơ quan.
   • Kháng thể kháng nhân, chức năng tuyến giáp, vitamin B12, kháng thể tự miễn: Đánh giá các bệnh tự miễn và thiếu hụt dinh dưỡng.
   • Xét nghiệm HIV, bệnh Lyme: Loại trừ các bệnh nhiễm trùng có thể gây ra các triệu chứng tương tự.
   • Xét nghiệm dịch não tủy và điện não đồ: Kiểm tra hoạt động thần kinh và tìm các protein bất thường trong dịch não tủy.
2. RT-QuIC (Real Time-Quaking-Induced Conversion):
   • Một kỹ thuật tiên tiến giúp phát hiện sự hiện diện của protein prion gây bệnh trong dịch não tủy. Phương pháp này cung cấp kết quả với độ nhạy và độ đặc hiệu cao, là một công cụ quan trọng trong việc chẩn đoán CJD.
3. Chụp Cộng Hưởng Từ Não (MRI):
   • MRI của sọ não được sử dụng để tìm kiếm các dấu hiệu của sự thoái hóa thần kinh, đặc biệt là trong các vùng của não có liên quan đến các triệu chứng của bệnh. MRI có thể giúp nhận biết các thay đổi cấu trúc mô não mà các phương pháp khác không thể phát hiện.

Điều trị bệnh

Hiện tại, bệnh bò điên và các hình thức liên quan ở người, như bệnh Creutzfeldt-Jakob, vẫn chưa có phương pháp điều trị dứt điểm. Các nghiên cứu khoa học vẫn đang được tiến hành để tìm ra cách chữa trị hiệu quả. Điều trị hiện tại chủ yếu tập trung vào việc giảm nhẹ triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh. Dưới đây là một số phương pháp điều trị triệu chứng thường được sử dụng:

1. Thuốc gây nghiện để giảm đau (opioid): Các loại thuốc này có thể giúp kiểm soát các cơn đau nặng và cải thiện sự thoải mái cho người bệnh. Tuy nhiên, việc sử dụng các loại thuốc này cần được kiểm soát chặt chẽ do nguy cơ lạm dụng và tác dụng phụ.
2. Clonazepam và natri valproate để điều trị co thắt cơ: Clonazepam là một loại thuốc an thần trong nhóm benzodiazepine, có hiệu quả trong việc kiểm soát co giật. Natri valproate là một chất ổn định tâm thần, cũng thường được dùng để điều trị co giật.
3. Truyền dịch: Truyền dịch có thể cần thiết để duy trì sự cân bằng chất lỏng và điện giải, đặc biệt nếu người bệnh có khó khăn trong việc ăn uống hoặc mất nước do các triệu chứng khác.
4. Cho ăn qua sonde: Khi người bệnh không thể nuốt hoặc ăn uống bình thường, việc cung cấp dinh dưỡng qua sonde dạ dày có thể được áp dụng để đảm bảo họ nhận đủ chất dinh dưỡng.

Sản phẩm hỗ trợ

Chế độ sinh hoạt – Phòng ngừa

Chế độ sinh hoạt hạn dành cho người bị bệnh bò điên bao gồm các biện pháp sau đây:

1. Tuân thủ theo chỉ đạo của bác sĩ: Bệnh bò điên là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, việc tuân thủ các chỉ đạo và hướng dẫn từ bác sĩ là rất quan trọng để kiểm soát và điều trị bệnh.

2. Hạn chế tiếp xúc với người khác: Tránh tiếp xúc với người khác để đề phòng lây nhiễm và bảo vệ sức khỏe của mình cũng như người khác.

3. Đảm bảo vệ sinh cá nhân: Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước sạch để ngăn chặn sự lây lan của vi khuẩn và virus.

4. Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh: Ăn uống cân đối và giàu dinh dưỡng giúp tăng cường hệ miễn dịch và hỗ trợ quá trình điều trị bệnh.

5. Duy trì lịch trình kiểm tra sức khỏe định kỳ: Đi khám sức khỏe định kỳ để theo dõi tình trạng sức khỏe và điều chỉnh phương pháp điều trị khi cần thiết.

6. Giữ tinh thần lạc quan: Tránh căng thẳng và lo lắng, giữ tinh thần lạc quan để hỗ trợ quá trình hồi phục và chống lại căn bệnh.

Nhớ rằng, việc tuân thủ chế độ sinh hoạt hạn sẽ giúp bạn có cơ hội hồi phục nhanh chóng và ngăn chặn sự lây lan của bệnh cho người khác. Đồng thời, luôn nên thảo luận và tham khảo ý kiến của bác sĩ để có phương pháp điều trị tốt nhất.