Liệt mặt ngoại biên là gì? Triệu chứng, chẩn đoán, điều trị

Tìm hiểu chung về Liệt mặt ngoại biên

Liệt mặt ngoại biên, còn được biết đến dưới tên gọi liệt dây thần kinh mặt hoặc liệt Bell trước đây, là hiện tượng suy yếu đột ngột các cơ trên một nửa khuôn mặt. Phần lớn các ca bệnh này chỉ gặp phải tình trạng yếu liệt tạm thời và thường có sự cải thiện rõ rệt chỉ sau vài tuần. Nguyên nhân gây ra tình trạng này thường không rõ ràng, được đặc trưng bởi sự suy yếu cấp tính một bên khuôn mặt.

Các triệu chứng của liệt dây thần kinh mặt bao gồm mất khả năng điều khiển cơ mặt bên bị ảnh hưởng, dẫn đến khó khăn trong biểu hiện cảm xúc và thực hiện các chức năng như nháy mắt hay nói chuyện. Trong hầu hết trường hợp, tình trạng này có thể được điều trị và hồi phục đáng kể, nhưng một số trường hợp có thể cần can thiệp y tế chuyên sâu để phục hồi hoàn toàn chức năng.

Triệu chứng

Những dấu hiệu và triệu chứng của bệnh

1. Khó khăn trong việc nói chuyện và nuốt thức ăn.
2. Mất cảm giác hoặc cảm giác rõ rệt ở một nửa khuôn mặt.
3. Mắt không thể đóng hoặc mắt rơi xuống ở một bên của mặt.
4. Khó khăn trong việc nụ cười hoặc hiển thị cảm xúc trên mặt.
5. Đau đầu.
6. Sưng hoặc co cơ ở mặt.
7. Mất khả năng kiểm soát khuôn mặt hoặc mất khả năng nhắm mắt.
8. Nói chậm hoặc khó hiểu rõ.
9. Cảm giác rạn nứt hoặc khó chịu ở mặt.
10. Mất cảm giác hoặc tự động chảy nước dãi từ một bộ phận của khuôn mặt.

Khi nào cần gặp bác sĩ

Bạn nên gặp bác sĩ ngay khi bạn bị liệt mặt ngoại biên để được kiểm tra, chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời. Triệu chứng này có thể là dấu hiệu của một vấn đề nghiêm trọng như đột quỵ hoặc tổn thương do chấn thương, vì vậy việc tìm kiếm sự chăm sóc y tế đúng cách là rất quan trọng. Bác sĩ sẽ thực hiện các xét nghiệm và kiểm tra cần thiết để xác định nguyên nhân của tình trạng liệt mặt và chỉ định liệu pháp điều trị phù hợp.

Nguyên nhân

1. Đau khớp: các bệnh như viêm khớp, thoái hóa khớp có thể dẫn đến liệt mặt ngoại biên do sự hạn chế động của các cơ trên mặt ngoại biên.

2. Tổn thương dây thần kinh: bất kỳ tổn thương nào đối với dây thần kinh có thể dẫn đến liệt mặt ngoại biên. Các nguyên nhân có thể là tổn thương do thuật phẩu, chấn thương, viêm nhiễm không lường…

3. Đột quỵ: một số đột quỵ có thể gây ra triệu chứng liệt mặt ngoại biên do ảnh hưởng đến các dây thần kinh điều khiển cơ trên mặt.

4. Bệnh đái tháo đường: các vấn đề với vi điều khiển đường huyết trong bệnh đái tháo đường có thể dẫn đến tổn thương dây thần kinh và gây ra liệt mặt ngoại biên.

Những nguyên nhân trên chỉ là một số ví dụ phổ biến, và để chẩn đoán và điều trị hiệu quả cần phải tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa.

Nguy cơ

Người có nguy cơ mắc phải liệt mặt ngoại biên bao gồm những người trải qua đột quỵ, tai nạn não, bị tổn thương tại vùng não hoặc hệ thần kinh. Các nguyên nhân gây ra liệt mặt ngoại biên có thể là sự mất chức năng của cơ mặt do tổn thương hoặc kích thích dây thần kinh cơ mặt, làm cho mặt bên đó không thể hoạt động bình thường. Để xác định nguyên nhân cụ thể và điều trị phù hợp, người có triệu chứng này nên tìm sự tư vấn từ bác sĩ chuyên khoa.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc phải bệnh

1. Tổn thương thần kinh: Bất kỳ tổn thương nào đối với các dây thần kinh hoặc các cơ bắp có thể gây ra liệt mặt ngoại biên. Ví dụ, các vết thương do tai nạn, phẫu thuật hoặc bệnh lý như đau dây thần kinh (neuralgia) có thể làm tê liệt một phần hoặc toàn bộ mặt ngoại biên.

2. Bệnh các dây thần kinh: Các bệnh lý như đau dây thần kinh (neuralgia), thoái hóa dây thần kinh (neuropathy) hoặc viêm dây thần kinh cũng có thể gây ra liệt mặt ngoại biên.

3. Bệnh lý cơ bắp: Các bệnh như bệnh liệt cơ bắp (Myasthenia gravis), Paralysie faciale hoặc các bệnh cơ bắp khác cũng có thể gây ra tình trạng liệt mặt ngoại biên.

4. Bệnh lý tạo hình mặt: Các vấn đề về cấu trúc hoặc chức năng của xương hàm hoặc cơ bắp mặt cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc phải liệt mặt ngoại biên.

5. Các yếu tố khác: Các yếu tố khác như căng thẳng, stress, thiếu ngủ, lão hóa hoặc tiếp xúc với chất độc hại cũng có thể góp phần vào nguy cơ mắc phải liệt mặt ngoại biên.

Để giữ cho sức khỏe và sự an toàn, quan trọng là phải chuẩn đoán và điều trị ngay khi phát hiện các triệu chứng liệt mặt ngoại biên.Bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời.

Phương pháp chẩn đoán – Điều trị

Phương pháp chuẩn đoán và xét nghiệm

Thường thì bác sĩ có thể đưa ra chẩn đoán dựa trên các triệu chứng lâm sàng mà không cần đến xét nghiệm đặc biệt. Tuy nhiên, để chắc chắn loại trừ các bệnh lý có dấu hiệu tương tự và để đánh giá mức độ ảnh hưởng đến thần kinh, bác sĩ có thể chỉ định thực hiện một số xét nghiệm bổ sung.

Các xét nghiệm này bao gồm:

• Điện cơ đồ (EMG), giúp xác định tình trạng hoạt động của dây thần kinh mặt và mức độ tổn thương nếu có.
• Xét nghiệm máu để kiểm tra các yếu tố có thể gây nên triệu chứng tương tự như liệt mặt ngoại biên, chẳng hạn như bệnh tiểu đường hoặc nhiễm trùng.
• Các phương pháp chẩn đoán hình ảnh như chụp CT hoặc MRI, nhằm loại trừ các nguyên nhân khác có thể chèn ép dây thần kinh mặt như khối u hoặc chấn thương đầu, vỡ hộp sọ.

Những xét nghiệm này không chỉ giúp bác sĩ xác định chính xác nguyên nhân và mức độ tổn thương, mà còn hỗ trợ trong việc lập kế hoạch điều trị hiệu quả cho bệnh nhân.

Điều trị

Để điều trị liệt mặt ngoại biên, bạn cần đến gặp bác sĩ chuyên khoa ngoại nhi. Bác sĩ sẽ thăm khám, đánh giá tình hình và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp, thường bao gồm:

1. Điều trị cơ bản: Bác sĩ có thể kê đơn thuốc giảm đau, chống viêm để giảm triệu chứng đau và sưng tại vùng liệt mặt.

2. Điều trị tùy theo nguyên nhân: Nếu liệt mặt xuất phát từ một nguyên nhân cụ thể như viêm nhiễm, tổn thương dây thần kinh, bệnh lý thần kinh, thì phương pháp điều trị sẽ tập trung vào việc điều trị nguyên nhân gốc đó.

3. Thực hiện phương pháp vật lý trị liệu: Điều trị liệt mặt ngoại biên cũng bao gồm việc thực hiện các phương pháp vật lý trị liệu như massage kết hợp với tập vận động, tác động nhiệt đới an thần hay các phương pháp khác để cải thiện chuyển động và cảm giác trên vùng liệt.

Việc điều trị cần được thực hiện dưới sự hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa để đảm bảo hiệu quả và an toàn. Nếu có bất kỳ triệu chứng nào không bình thường hoặc đau nhức kéo dài, bạn nên thăm khám lại ngay lập tức để tìm ra nguyên nhân và hướng điều trị phù hợp.

Sản phẩm hỗ trợ

Chế độ sinh hoạt – Phòng ngừa

Chế độ sinh hoạt hạn dành cho người bệnh

Chế độ sinh hoạt hạn dành cho người bệnh liệt mặt ngoại biên có thể bao gồm những điều sau đây:

1. Điều trị y tế: Đảm bảo điều trị chính xác theo chỉ dẫn của bác sĩ chuyên môn, bao gồm sử dụng thuốc, điều trị vật lý hoặc thậm chí phẫu thuật nếu cần.

2. Tập luyện: Thực hiện các bài tập và động tác tập luyện về các vùng cơ bị liệt để giữ cho các cơ luôn linh hoạt và mạnh mẽ.

3. Chăm sóc da: Đảm bảo da luôn sạch sẽ và khô thoáng để tránh vi khuẩn và nấm phát triển.

4. Kiểm tra thường xuyên: Theo dõi tình trạng sức khỏe và điều chỉnh chế độ sinh hoạt nếu cần theo hướng dẫn của bác sĩ.

5. Hỗ trợ tinh thần: Đưa ra sự quan tâm, chăm sóc và hỗ trợ tinh thần cho người bệnh để giúp họ vượt qua khó khăn và thích ứng với tình trạng bệnh.

6. Thực phẩm dinh dưỡng: Ưu tiên ăn uống lành mạnh, giàu dinh dưỡng và hạn chế thức ăn có hại để hỗ trợ quá trình phục hồi.

7. Tham khảo chuyên gia: Hỏi ý kiến chuyên gia về cách sinh hoạt hạn phù hợp và hiệu quả để giúp người bệnh đối phó với tình trạng liệt mặt ngoại biên.

Nhớ rằng, việc duy trì chế độ sinh hoạt hạn đúng cách sẽ giúp cải thiện tình trạng sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Phòng ngừa

Để ngăn ngừa việc liệt mặt ngoại biên, bạn cần thực hiện các biện pháp sau:

1. Đảm bảo duy trì một lối sống lành mạnh và chăm sóc sức khỏe tổng thể bằng cách ăn uống cân đối, tập thể dục đều đặn, tránh hút thuốc lá và rượu bia.

2. Tránh việc tiếp xúc với tác nhân gây hại cho da như các chất hóa học độc hại hoặc tia UV từ ánh nắng mặt trời mà không bảo vệ.

3. Sử dụng kem chống nắng để bảo vệ da khỏi tác động của tia UV và hạn chế tác động của ánh nắng mặt trời lên da.

4. Thực hiện kiểm tra da định kỳ để phát hiện và điều trị sớm các vấn đề liên quan đến da, như làm sạm da, mụn, ung thư da, v.v.

5. Đảm bảo duy trì sự ẩm mịn cho da bằng cách sử dụng kem dưỡng ẩm hợp lý và bổ sung đủ nước cho cơ thể bằng cách uống nhiều nước.

Nhớ rằng việc bảo vệ da khỏi các tác nhân gây hại là rất quan trọng để ngăn ngừa tình trạng da liệt mặt ngoại biên và đảm bảo sức khỏe cho da của bạn.